مقدمه

استفاده موفق از ایمپلنت های دندانی جهت جایگزینی دندان های از دست رفته، در مطالعات آینده نگر ثابت شده است.⁽¹⁾ پروتزهای متکی بر ایمپلنت، به دو دسته پیچ شونده و سمان شونده تقسیم می شوند.⁽²⁾ استفاده از پروتزهای متکی بر ایمپلنت با گیر سمان، به دلیل شباهت به روش های ساخت رستوریشن برای دندان طبیعی⁽³⁾، تطابق مطلوب اکلوزالی، افزایش زیبایی، ایجاد تطابق غیرفعال، راحتی کار، هزینه کم، ریختگی مناسب غیرفعال، احتمال کمتر شکستگی پرسلن، بارگذاری تدریجی، کاهش تحلیل استخوان کرستال^(8-4) و ایفای نقش به عنوان جاذب شوک⁽⁹⁾ افزایش یافته است.

بزرگترین ایراد تکنیک روکش با گیر سمان، نبود یک میانگین قابل اعتماد برای گیر است.⁽¹⁰⁾ اشکال دیگر، احتمال مشکلات حاصل از عدم توانایی در برداشتن سمان اضافی از مارژین ایمپلنت است که موجب بیماری پریودنتال شدید در 80 درصد موارد می شود.^(11و3) فاکتورهای موثر روی گیر رستوریشن های سمان شونده متکی بر ایمپلنت شامل؛ میزان تیپر اباتمنت (ایده آل:°6)، ایجاد خشونت سطحی با فرز^(14-12)، سایز و طول اباتمنت، تکنیک سمان کردن و نوع سمان مورد استفاده می باشد.⁽⁵⁾

شرایط انتخاب سمان شامل، ویژگی های اباتمنت و کراون، ویژگی های سطحی متفاوت، خصوصیات برتر هر یک از سمان ها نسبت به یکدیگر، آسانی برداشت سماناضافه و در نهایت مقدار گیر مورد نیاز می باشد.^(16و15) دوسمان اصلی برای استفاده در دندانپزشکی ترمیمی، سمان های موقت و دائم هستند.⁽¹⁷⁾

سمان زینک اکساید اوژنول، سیل عالی فراهم می کند⁽⁸⁾ اما کمترین استحکام فشاری و بیشترین حلالیت را دارد. این سمان اغلب به عنوان سمان موقتی در تحویل اولیه پروتز به کار می رود.⁽¹⁸⁾ سمان های فاقد اوژنول با مواد موقت رزینی و سمان های دائم رزینی سازگارند.⁽¹⁹⁾ اگرچه سمان دائم گیر بیشتری نسبت به سمان موقت ایجاد می کند^{(22-20و8و6و1)} اما در صورتی که به دلایلی مانند بررسی نیروی اکلوژنی، بررسی پاسخ بافتی و شل شدن پیچ ها نیاز به خارج ساختن کراون باشد، استفاده از سمان موقت توصیه می گردد.^(24-22)

یکی از روش های مورد استفاده جهت جلوگیری از پرشدن حفره دسترسی پیچ اباتمنت توسط سمان، پرکردن ناقص یا کامل آن با مواد قالبگیری سیلیکونی قبل از سمان کردن است. در نتیجه دسترسی بعدی کلینیکی امکان پذیر می گردد. محققان بیان کرده اند که پر کردن ناقص  کانال دسترسی به پیچ اباتمنت ایمپلنت، می تواند گیر رستوریشن های کرونالی که با تمپ باند اوژنول دار سمان شده اند را افزایش دهد^(5و1) اما زمانی که از تمپ باند بدون اوژنول و زینک فسفات برای سمان کردن استفاده شود، گیر رستوریشن افزایش نمی یابد.⁽¹⁾

در رابطه با تأثیر پرکردن حفره دسترسی اباتمنت ایمپلنت، تحقیقات محدودی انجام شده است و نیاز به  بررسی بیشتر وجود دارد.⁽⁵⁾ همچنین در مورد انتخاب بهترین سمان جهت سمان کردن رستوریشن های روی ایمپلنت به لحاظ گیر رستوریشن، اختلاف نظر زیادی وجود دارد.^{(25و10و6و5)} هدف از این مطالعه، ارزیابی تأثیر روش پرکردن فضای داخلی اباتمنت و نوع سمان، بر گیر رستوریشن های ثابت متکی بر ایمپلنت بود.

مواد و روش ها

در این مطالعه آزمایشگاهی- تجربی، 40 عدد اباتمنت سیستم Dentis (Dentis Implant,Dentis Co,Korea)   با قطر 5/4 میلیمتر و Collar  5/1 میلیمتر به همراه پیچ مربوطه و 40 آنالوگ ایمپلنت سیستم Dentis (Dentis Implant,Dentis Co,Korea) به قطر 5/4 میلی متر تهیه شد. هر یک از آنالوگ ها در بلوک رزینی تهیه شده با آکریل شفاف سلف کیور (Acropars200,Marlic Medical Industries,Co.Tehran,Iran) به ابعاد 2 سانتی متر مکعب قرار داده شد. برای اینکه آنالوگ کاملا عمودی در بلوک قرار داده شود و امکان اعمال نیروی Tensile در جهت محور طولی اباتمنت فراهم آید، از کوپینگ قالب گیری به همراه سورویور دندانی (Marathon 103, SAE YANG Machinery Co, Daegu, Korea) استفاده گردید. هریک از اباتمنت ها توسط پیچ خود با تورک 30 نیوتن سانتی متر به آنالوگ بسته شدند.

در مرحله تهیه کوپینگ فلزی بر روی هر یک از اباتمنت ها از 3 لایه فضاساز Aldent Pico- Fit (Renfer Gmbh. Industriegebiet.78247 Hilzingen/ Germany) برای ایجاد 21 میکرون فضای سمان تا یک میلیمتری مارژین استفاده شد. سطح Spacer و مارژین اباتمنت، با ماده جداکنندهPicosept (Renfer Gmbh. Industriegebiet.78247 Hilzingen/ Germany) چرب شد و کوپینگ با ضخامت 1 میلی متر با استفاده از رزین سلف کیور Duralay، (Duralay Reliance Dental Mfg Co,Worth, Illinois, USA) فرم داده شد. روی مارجین با موم اینله Kerr co, Orange, California, USA)) وکس آپ شد و یک حلقه مومی به سطح اکلوزال Coping های مومی متصل شد تا برای اتصال به دستگاه Universal testing machine (Hounsfield,  H25ks, England) به کار رود. الگوهای مومی اسپروگذاری شده و با استفاده از اینوستمنت فسفات باندد (Deguvest, Degudent, Dentsply,Tokyo,Japan)، Investing انجام شد و Coping با آلیاژ نیکل-کروم (Sankin, non-beryllium, Dentsply, Tokyo, Japan) تهیه گردید.

سطح داخل اباتمنت ها به دو روش کامل و ناقص به وسیله سیلیکونِ Poly Vinil Siloxane (Speedex, Coltene, Asia Chemi Teb Mgf Co, Tehran, Iran) با قوام پوتی پر شد (شکل 1). در 20 نمونه اول، حفره دسترسی به صورت ناقص پر شد. توسط پروب فاصله یک میلیمتری از سطح اباتمنت تا سطح فوقانی داخلی سیلیکون اندازه گیری و تأیید شد. در 20 نمونه بعدی، حفره دسترسی کاملاً توسط سیلیکون پر شد. سپس در هر کدام از دو گروه فوق، 10 نمونه توسط سمان اوژنول دار Temp-Bond eugenol ( Kerr Co, Orange, California, USA ) و 10 نمونه توسط سمان بدون اوژنول Temp-Bond noneugenol (Kerr Co, Orange, California, USA) سمان گردید. قبل از سمان کردن، سطح اباتمنت با استفاده از الکل اتیلیک تمیز گردید. کلیه مراحل سمان کردن توسط یک نفر انجام شد. بدین صورت که سمان توسط میکرو اپلیکاتور به تمام سطح داخلی کوپینگ آغشته شد. بعد از سمان کردن، کوپینگ ابتدا با فشار انگشت به مدت 10 ثانیه نگه داشته شد. سپس بلوک آکریلی ایمپلنت، در دستگاهی که به منظور یکسان سازی اعمال نیرو تعبیه شده بود، قرار گرفته و تحت نیروی 5 کیلوگرم به مدت 10 دقیقه، قرار گرفت. 24 ساعت پس از سمان کردن، نمونه ها قبل از تست، به مدت 24 ساعت در دستگاه ترموسیکلینک ( Delta Tpo2, Iran) Thermocycling  Machine به صورت 1000 سیکل و هر سیکل، 30 ثانیه در حمام آب سرد 5 درجه و30 ثانیه در حمام آب گرم 55 درجه قرار گرفتند. تست کشش در جهت محور طولی کوپینگ فلزی توسط دستگاه تست کشش یونیورسال، با نیروی 5000 نیوتن و با سرعت 5 میلی متر در دقیقه، انجام شد. بدین صورت که بلوک آکریلی، در جایگاه مناسب خود در دستگاه قرار داده شد و سپس کوپینگ، توسط میله باریکی که از وسط حلقه آن می گذشت، به دستگاه متصل گردید (شکل 2). نیروی کشش وارده بر کوپینگ فلزی، پیوسته افزایش پیدا کرد تا زمانی که شکست باند رخ داد. نیرویی که در آن شکست باند اتفاق افتاد، برای هر نمونه، بر حسب نیوتن مشاهده و ثبت گردید. داده های بدست آمده با آزمون های آماری Two way ANOVA  و نرم افزار SPSS نسخه 23 تجزیه و تحلیل شدند و سطح معنی داری 05/0=α در نظر گرفته شد.

شکل 1 : الف) پرکردن ناقص حفره دسترسی اباتمنت

ب) پرکردن کامل حفره دسترسی اباتمنت

شکل 2 : انجام تست کشش توسط دستگاه یونیورسال

یافته ها

نتایج نشان داد که هم روش پرکردگی حفره دسترسی (01/0P=) و هم نوع سمان (001/0P=) بر مقدار گیر رستوریشن های ثابت متکی بر ایمپلنت، مؤثرند. میانگین مقدار گیر، در پرکردگی ناقص حفره دسترسی بیشتر از پرکردگی کامل بوده و همچنین در سمان اوژنول دار بیشتر از سمان بدون اوژنول بود (نمودار 1). میزان گیر در گروه پرکردگی ناقص با سمان اوژنول دار به طور معنی داری بیش از پرکردگی کامل با سمان بدون اوژنول بود (001/0P=). هم چنین بین نوع سمان و پر کردن اثر متقابل معنی داری وجود نداشت (27/0P=) (جدول 1).

بیشترین میزان گیر برای رستوریشن های با پرکردگی ناقص حفره دسترسی اباتمنت و سمان اوژنول دار و کمترین میزان گیر برای رستوریشن های با پرکردگی کامل حفره دسترسی اباتمنت و سمان بدون اوژنول به دست آمد.

نمودار 1 : میانگین مقدار گیر رستوریشن ثابت متکی بر ایمپلنت، به تفکیک نوع سمان و پرکردگی حفره دسترسی

جدول 1 : میانگین و انحراف معیار مقدار گیر رستوریشن ثابت متکی بر ایمپلنت بر حسب نیوتن، به تفکیک نحوه پرکردن حفره دسترسی و نوع سمان