سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

شهابی, مصطفی, امیدخدا, مریم, امیدی, سیده هانیه, حسینی زارچ, سید حسین. (1396). بررسی شکل و طول ریشه دندان های کانین بالا در بیماران دارای کانین نهفته یک طرفه. , 41(3), 227-238. doi: 10.22038/jmds.2017.8893
مصطفی شهابی; مریم امیدخدا; سیده هانیه امیدی; سید حسین حسینی زارچ. "بررسی شکل و طول ریشه دندان های کانین بالا در بیماران دارای کانین نهفته یک طرفه". , 41, 3, 1396, 227-238. doi: 10.22038/jmds.2017.8893
شهابی, مصطفی, امیدخدا, مریم, امیدی, سیده هانیه, حسینی زارچ, سید حسین. (1396). 'بررسی شکل و طول ریشه دندان های کانین بالا در بیماران دارای کانین نهفته یک طرفه', , 41(3), pp. 227-238. doi: 10.22038/jmds.2017.8893
شهابی, مصطفی, امیدخدا, مریم, امیدی, سیده هانیه, حسینی زارچ, سید حسین. بررسی شکل و طول ریشه دندان های کانین بالا در بیماران دارای کانین نهفته یک طرفه. , 1396; 41(3): 227-238. doi: 10.22038/jmds.2017.8893

بررسی شکل و طول ریشه دندان های کانین بالا در بیماران دارای کانین نهفته یک طرفه

مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد
مقاله 4، دوره 41، شماره 3، مهر 1396، صفحه 227-238    اصل مقاله (413.85 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22038/jmds.2017.8893
نویسندگان
مصطفی شهابی1؛ مریم امیدخدا* 2؛ سیده هانیه امیدی3؛ سید حسین حسینی زارچ4
1مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
2مرکز تحقیقات مواد دندانی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
3دندانپزشک
4مرکز تحقیقات بیمارهای دهان، فک و صورت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
مقدمه : نهفتگی دندان کانین بالا یک رویداد رایج است. هدف از این مطالعه بررسی شکل و طول ریشه دندان کانین نهفته و لترال مجاور دندان کانین نهفته یکطرفه در فک بالا بود.
مواد و روش ها: در این مطالعه گذشته نگر ، از تصاویر توموگرافی سه بعدی  26 بیمار دارای نهفتگی یک طرفه  دندان کانین فک بالا استفاده شد و با نرم افزار Planmeca romexis viewer 4، طول ریشه و شکل کانین نهفته (میزان تحلیل  و انحنای ریشه) بررسی گردید. همچنین طول و شکل ریشه و شکل تاج دندان لترال مجاور کانین نهفته مورد بررسی قرار گرفت و با طرف مقابل قوس ماگزیلا که کانین بطور طبیعی رویش یافته بود، مقایسه گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد کهطول ریشه کانین نهفتهدر مقایسه با کانین نرمالبه طور معنی‌داری کمتر بود (011/0=P). طول ریشه لترال مجاور کانین نهفتهدر مقایسه با طول ریشه لترال مقابل دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود (221/0=P). وضعیت تحلیلی کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری شدیدتر گزارش گردید (024/0=P)، همچنین هیچ تفاوت معنی داری بین شدت تحلیل ریشه دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته با دندان لترال مجاور دندان کانین سالم مشاهده نشد (36/0=P). شکل ریشه کانین نهفته با شکل ریشه کانین نرمال تفاوت معنی داری نداشت (055/0=P). شکل تاج دندان های لترال مجاور دندان های کانین نهفته تفاوت معنی داری با شکل دندان های لترال مجاور دندان های کانین نرمال نداشت (0524/0=P).
نتیجه گیری: احتمالا نهفتگی، بر طول ریشه و شدت تحلیل دندان کانین موثر است. با این حال شکل ریشه و تاج دندان لترال همیشه نمی تواند با  نهفتگی دندان کانین مرتبط باشد .
کلیدواژه‌ها
کانین نهفته؛ طول ریشه؛ شکل ریشه؛ توموگرافی مخروطی سه بعدی
اصل مقاله

مقدمه

معمولاً در  اکثر بیماران در مرحله انتقال از دوران دندان‌های مختلط به دوره دائمی حوادثی نظیر نهفتگی یا عدم رویش دندان دیده نمی‌شود؛  اما در 2 درصد از بیماران ارتودنسی، به علت تغییرات در نحوه تکامل دندان‌ها، نهفتگی کانین ایجاد می‌شود.(1) وجود دندان‌های  نهفته‌ای که هیچ‌گونه درمانی روی آن‌ها صورت نگرفته، می‌تواند باعث ایجاد مال اکلوژن و یا مشکلات پاتولوژیک در دندان‌های مجاور  شود. بنابراین (برای متخصصین ارتودنسی) توانایی تشخیص و درمان دندان‌های نهفته مهم است.

کانین‌های فک  بالا در سه سالگی در قسمت فوقانی استخوان فک بالا واقع شده‌اند. به‌طوری‌که تاج آن‌ها در موقعیت مزیالی و لینگوالی قرار دارد.(2)  تغییر در ترتیب رویش و تکامل طبیعی منجر به نهفتگی کانین می‌گردد. کانین‌های فک بالا از نظر شیوع نهفتگی در درجه دوم قرار دارند و  نهفتگی در کانین‌های فک بالا 50 برابر بیش‌تر از کانین‌های فک پایین است.(3) میزان نهفتگی در سمت پالاتال در مقابل نهفتگی در سمت  باکال از میزان 2 به 1 تا میزان 12 به 1 به‌صورت متغیر گزارش شده است.(6-3)

  تأخیر در رویش کانین‌های دائمی بعد از 14 سالگی دلیل کافی بر  نهفتگی  کانین  است و باقی  ماندن  بیش از

حد کانین شیری نشانه نهفتگی دندان کانین دائمی است.(7)  

 اوﻟﯿﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ برای ﺑﺮرﺳﯽ اﺧﺘﻼل روﯾﺸﯽ دﻧﺪان کانین، رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯽﻫﺎی ﭘﺮی آﭘﯿﮑﺎل و ﭘﺎﻧﻮراﻣﯿﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺮوزه از ﺗﻮﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮی ( CT ) نیز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽشود. در اﯾﻦ روش، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﺟﻮد ﯾﺎ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺗﺤﻠﯿﻞ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﯾﺸﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد، ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺪت  و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ در رﯾﺸﻪﻫﺎی ﻣﺠﺎور و وﺿﻌﯿﺖ اﺳﺘﺨﻮان اﻃﺮاف دﻧﺪان ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻧﯿﺰ ﺗﻌﯿﯿﻦ ‎ﻣﯽﺷﻮد.(9و8)  Kurol  و  Ericson (10) ﻧـﺸﺎن‎ ‎دادﻧﺪﮐﻪ ﺗﻌﺪاد دﻧﺪان های ﺗﺤﻠﯿﻞ رﻓﺘﻪ در  CBCT، 53 درصد ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺗﻌﺪاد آن دﻧﺪانﻫﺎ در  رادﯾﻮﮔﺮافی های ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ دیده شد و 30 درصد دﻧﺪان هایی ﮐﻪ در ﺗﺼﺎوﯾﺮ CBCT  ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪﯾﺪ داﺷﺘﻨﺪ، در ﺗﺼﺎوﯾﺮ رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﺸﺎن ‎ندادند. ‎دوز تابشی رسیده به بیمار در نتیجه انجام CBCT، تنها 20-3 درصد (بسته به تجهیزات به کار رفته و ناحیه انجام اسکن) دوز یک CT معمولی است.(12و11(

Lai  و همکارانش(13) متوجه شدند که   49/51 درصد دندان های کانین نهفته بالا، پالاتالی 6/30 درصد، لبیالی و   91/17 درصد در مرکز آلوئول بودند. همچنین آنها متوجه شدند که 37/25 درصد  دندان های لترال مجاور، 22/5 درصد دندان های سانترال مجاور، 48/4 درصد دندان های پرمولر اول مجاور و 75/0 درصد دندان  های پرمولر دوم مجاور کانین های نهفته بالا دارای تحلیل ریشه بودند.

Mercuri  و همکارانش(14) به بررسی عوارض دندانی و فکی نهفتگی کانین فک بالا پرداختند. نتایج نشان داد که در بیماران دارای نهفتگی پالاتالی کانین بالا، احتمال وجود لترال  Peg-shape  بیشتر از  بیماران دارای نهفتگی باکالی کانین می باشد.   de Carvalho  و همکارانش(15) به بررسی ارتباط نهفتگی دندان کانین بالا و آنومالی های  دندان لترال بالا پرداختند. Alqerban  و همکارانش(16) به بررسی مکان دندان نهفته کانین فک بالا و تحلیل ریشه دندان انسیزور  مجاور دندان نهفته با استفاده از  CBCT  پرداختند. آنها در این مطالعه متوجه شدند که 2/45 درصد دندان های نهفته لبیالی، 5/40 درصد پالاتالی و 3/14 درصد  وسط آلوئول بودند و همچنین 2/27 درصد دندان های لترال و 4/23 درصد دندان های سانترال دارای تحلیل ریشه  بودند و 3/94 درصد این تحلیل ریشه در دندان هایی اتفاق افتاده بود که در تماس نزدیک با دندان نهفته بودند.  Milberg(17) به بررسی ارتباط پوزیشن دندان کانین نهفته بالا و  تحلیل ریشه دندان سانترال بالا پرداخت و متوجه شد که فشار حاصل از نهفتگی لبیالی دندان کانین منجر به  تحلیل ریشه دندان سانترال بالا شده بود.  Al-Nimri  و همکارانش(18) به بررسی عوارض نهفتگی کانین فک بالا بر دندان های فک بالا  پرداختند. آنها در این مطالعه متوجه شدند که آنومالی دندان لترال ممکن است به علت نهفتگی پالاتالی  دندان کانین بالا باشد. هدف از این مطالعه بررسی شکل و طول ریشه دندان کانین نهفته فک بالا و لترال مجاور دندان کانین نهفته یکطرفه بود.

مواد و روش ها

در این مطالعه گذشته نگر، از تصاویر CBCT 26 بیمار (20 زن و 6 مرد) دارای نهفتگی یک طرفه دندان کانین فک بالا موجود در آرشیو یکی از مراکز رادیولوژی تخصصی دهان و فک و صورت مشهد استفاده شد: در این مطالعه با نرم افزار Planmeca Romexis viewer 4 (Planmeca, Helsinky, Finland)، طول ریشه کانین نهفته و با استفاده از نرم افزار On Demand 3D®™ .application, version 1.0 software (Cybermed, Irvine,California,USA) میزان تحلیل ریشه(19) اندازگیری شد و همچنین شکل دندان لترال مجاور کانین نهفته بر اساس مطالعات Bot(20) و Becker(21) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات Bot(20) و Becker(21) وضعیت تاج لترال انسیزورها، به صورت کلینیکی و به صورت زیر طبقه بندی شدند:

1- فقدان (Missing) 2- Peg-shaped (با عرض بزرگتر در سرویکال دندان) 3- کوچک ( با عرض مساوی یا کوچک تر از دندان لترال فک پایین) 4- نرمال (با عرض بزرگتر از دندان لترال فک پایین)

شکل و ﻣﯿﺰان ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺸﻪ دندان کانین نهفته و لترال مجاور آن در ﺗﺼﺎوﯾﺮ CBCT ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﮏ درﺟﻪﺑﻨﺪی ﻗﺮاردادی(22) مورد ارزﯾـــﺎﺑﯽ قرار گرفت. درﺟﻪﺑﻨﺪی شکل ﺷﺎﻣﻞ، درﺟﻪ 1: ریشه کوتاه، درﺟـﻪ 2: ریشه Blunt، درجه 3: ریشه دارای انحنا و درجه 4: ریشه پیپت شکل بود.

میزان تحلیل ریشه به صورت درجه صفر: بدون تحلیل ریشه، درجه 1: تحلیل خفیف از دست رفتن ناحیه کوچکی از ریشه به صورت صاف شدن کانتور آپکس، درجه 2: تحلیل متوسط، از دست رفتن حدود یک سوم طول ریشه و درجه 3: تحلیل شدید، تحلیل بیش از یک سوم طول ریشه طبقه بندی شد.

 

 

سن بالای  ‎16 سال، نهفتگی دندان کانین بصورت یک طرفه، تکمیل آپکس ریشه  دندان کانین نهفته، فقدان هرگونه علائمی از رویش در  دهان، وجود  تمام دندان های دائمی در قوس دندانی، فقدان آنومالی در دندان ها به جز فقدان و آنومالی  دندان لترال، فقدان ترمیم و یا شکستگی مینای دندان لترال چهار کوادرانت از ملاک های ورود به مطالعه بود.

در تحلیل داده ها در ابتدا نرمالیتی متغیرهای کمی مورد مطالعه، بررسی شد. برای این منظور آزمون کولموگرف-اسمیرنوف مورد استفاده قرار گرفت. جهت مقایسه میانگین طول ریشه دندان کانین نهفته با کانین نرمال و طول ریشه دندان لترال مجاور کانین نهفته و لترال مجاور کانین نرمال از آزمون های کای اسکوئر، تی زوجی استفاده گردید. جهت مقایسه وضعیت تحلیلی کانین نهفته و نرمال و مقایسه این وضعیت در دندان های لترال مجاور آنها از تست ویلکاکسون استفاده گردید. آزمون مک نمار برای مقایسه وجود یا عدم وجود دندان لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با سمت نرمال به کار برده شد. همچنین برای مقایسه شکل ریشه و شکل دندان از آزمون رگرسیون لجستیگ با پاسخ چندگانه استفاده شد و در توصیف داده ها، از جداول و نمودارهای متناسب بهره برده شد.

یافته ها

برای تصمیم‌گیری در مورد انتخاب نوع آزمون مناسب برای مقایسه متغیرهای کمی، در ابتدا نرمالیتی متغیرهای کمی مورد مطالعه بررسی شد. برای این منظور آزمون کولموگرف-اسمیرنف مورد استفاده قرار گرفت و متغیر های کمی نرمال بودند (05/0P>).

میانگین طول ریشه دندان های کانین نهفته 4±6/9 و طول ریشه دندان های کانین نرمال 7/2±1/12 میلی متر بود و با استفاده از آزمون t زوجی مورد مقایسه قرار گرفت (جدول 1 و تصویر 1). نتایج حاکی از آن بود که طول ریشه کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری کمتر بود (011/0P=).

 

 

تصویر 1 : درجه بندی شکل ریشه


 

 

جدول 1 : میانگین و انحراف معیار طول ریشه کانین نهفته و نرمال (برحسب mm) و آزمون تفاوت آنها

متغیر

نهفته

نرمال

تفاوت نهفته و نرمال

نتیجه آزمون t زوجی

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

طول ریشه کانین

0/4±6/9

7/2±1/12

7/4±6/2-

75/2=t

24=df

011/0=P

 

 


میانگین ریشه دندان های لترال مجاور کانین نهفته 1/3±4/7 میلی متر و میانگین ریشه دندان های لترال مجاور دندان کانین نرمال 9/1±3/8 میلی متر بود که با استفاده از آزمون تی زوجی مورد مقایسه قرار گرفت (جدول 2 و تصویر 2). نتایج حاکی از آن بود که طول ریشه لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با طول ریشه لترال مجاور کانین نرمال دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود (221/0P=).

 

 

تصویر 2 : درجه بندی تحلیل ریشه


 

جدول 2 : میانگین و انحراف معیار طول ریشه لترال مجاور کانین نهفته و نرمال (mm) و آزمون تفاوت آنها

متغیر

مجاور کانین نهفته

مجاور کانین نرمال

تفاوت مجاور نهفته و مجاور نرمال

نتیجه آزمون t زوجی

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

طول ریشه لترال مجاور

1/3±4/7

9/1±3/8

1/3±8/0-

26/1=t

22=df

221/0=P

 

 

تصویر 3 : اندازه گیری طول ریشه کانین نهفتهو طول ریشه کانین نرمال

 

 

 

تصویر 4 : اندازه گیری طول ریشه دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته و کانین نرمال

 


تعداد و درصد وضعیت تحلیل کانین نهفته و کانین نرمال محاسبه شد و مشاهده گردید که 6/61 درصد ریشه دندان های کانین نهفته دارای تحلیل خفیف، 3/15 درصد دارای تحلیل متوسط و 1/23 درصد دارای تحلیل شدید بودند. همچنین 12 درصد ریشه دندان های کانین نرمال بدون تحلیل، 80 درصد دارای تحلیل خفیف، 4 درصد دارای تحلیل متوسط و 4 درصد دارای تحلیل شدید بودند (نمودار 1). نتایج آزمون ویلکاکسون حاکی از آن بود که وضعیت تحلیل کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری شدیدتر بود (024/0=P) (56/2Z=).

دندان های لترال مجاور دندان نهفته 8/15 درصد بدون تحلیل، 8/36 درصد دارای تحلیل خفیف، 6/31 درصد دارای تحلیل متوسط، 8/15 درصد دارای تحلیل شدید بودند و همچنین دندان های لترال مجاور دندان های کانین نرمال 13 درصد بدون تحلیل، 4/17 درصد دارای تحلیل خفیف، 5/56 درصد دارای تحلیل متوسط و 13 درصد دارای تحلیل شدید بودند. نتایج حاکی از آن بود که وضعیت تحلیل لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با لترال مجاور کانین نرمال، دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود (38/0P=).

تعداد و درصد وجود یا عدم وجود لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال محاسبه شد و با استفاده از آزمون مک‌نمار مورد مقایسه قرار گرفت (جدول 3). نتایج حاکی از تفاوت آماری معنی‌داری در بین دو دسته وجود نداشت (999/0=P).


 

درصد
 

 

نمودار 1 :توزیع فراوانی وضعیت‌های تحلیل کانین نهفته با نرمال

 

 

جدول 3 : تعداد و درصد وجود یا عدم وجود لترال مجاور کانین نهفته و نرمال و آزمون مقایسه تفاوت آنها

متغیر

مجاور کانین نهفته

مجاور کانین نرمال

نتیجه آزمونمک‌نمار

(درصد) تعداد

(درصد) تعداد

وجود یا عدم وجود لترال مجاور کانین

 

 

999/0=P

دندان وجود دارد

(3/92) 24

(5/88) 23

دندان وجود ندارد

(7/7) 2

(5/11) 3

 


میانگین و انحراف معیار عرض مزیودیستال تاج لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال و نیز تفاوت آن دو با یکدیگر محاسبه شد (جدول 4 و تصویر 5). نتایج حاکی از آن بود که عرض مزیودیستال لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با عرض مزیودیستال لترال مجاور کانین نرمال دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود (202/0=P).

تعداد و درصد شکل ریشه کانین نهفته و کانین نرمال محاسبه شد و با استفاده از کای دو مورد مقایسه قرار گرفت (جدول 5). نتایج نشان می داد که تفاوت شکل ریشه کانین نهفته و کانین نرمال معنی‌دار نبود (055/0=P).

همچنین تعداد و درصد شکل ریشه لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال با استفاده از آزمون کای دو محاسبه و مقایسه شد (جدول 6). ارتباط شکل ریشه لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال معنی‌دار نبود (524/0=P).

به علاوه تعداد و درصد شکل لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال محاسبه شد (جدول 7). نتایج نشان دهنده عدم وجود ارتباط شکل لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال بود (074/0=P).


 

 

 

جدول 4 : میانگین و انحراف معیار عرض مزیودیستال لترال مجاور کانین نهفته و نرمال (برحسب mm) و آزمون تفاوت آنها

متغیر

مجاور کانین نهفته

مجاور کانین نرمال

تفاوت مجاور نهفته و مجاور نرمال

نتیجه آزمون t زوجی

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

عرض مزیودیستال لترال مجاور (mm)

1/1±8/4

9/0±1/5

9/0±2/0-

32/1=t

22=df

202/0=P

 

 

 

جدول 5 : توزیع فراوانی شکل ریشه کانین نهفته و نرمال و آزمون مقایسه تفاوت آنها

متغیر

کانین نهفته

کانین نرمال

نتیجه آزمون

(درصد) تعداد

(درصد) تعداد

شکل ریشه کانین

 

 

64/16=Chi2

055/0=P

ریشه کوتاه

(6/34) 9

(0/24) 6

ریشه Blunt

(8/30) 8

(0/32) 8

ریشه کرودار

(1/23) 6

(0/28) 7

ریشه پیپت شکل

(5/11) 3

(0/16) 4

 

 

متغیر

مجاور کانین نهفته

مجاور کانین نرمال

نتیجه آزمون

(درصد) تعداد

(درصد) تعداد

شکل ریشه لترال مجاور کانین

 

 

10/8=Chi2

524/0=P

ریشه کوتاه

(0/40) 10

(4/30) 7

ریشه Blunt

(0/28) 7

(8/34) 8

ریشه کرودار

(0/12) 3

(3/4) 1

ریشه پیپت شکل

(0/20) 5

(4/30) 7

جدول 6 : توزیع فراوانی شکل ریشه لترال مجاور کانین نهفته و نرمال و آزمون مقایسه تفاوت آنها

 

 

جدول 7 : توزیع فراوانی شکل لترال مجاور کانین نهفته و نرمال و آزمون مقایسه تفاوت آنها

متغیر

مجاور کانین نهفته

مجاور کانین نرمال

نتیجه آزمون کای دو

(درصد) تعداد

(درصد) تعداد

شکل لترال مجاور کانین

 

 

66/15=Chi2

074/0=P

فقدان

(7/7) 2

(5/11) 3

Pegshape

(8/30) 8

(5/11) 3

کوچک

(1/23) 6

(0/24) 6

نرمال

(5/38) 10

(0/52) 13

 

 

 

 

بحث

هدف از این مطالعه بررسی این موضوع بود که آیا نهفتگی دندان کانین بر شرایط رویشی و طول و فرم ریشه (تحلیل خارجی) خود کانین نهفته تأثیری دارد یا خیر و در کنار این هدف به بررسی وضعیت دندان لترال مجاور آن پرداخته شد. تصاویر CT در آشکار کردن وجود و درجه تحلیل ریشه در دندان های کناری دندان نهفته کانین فک بالا دقت زیادی دارند(23)؛ و این تکنیک مشاهده، حتی تحلیل کوچک ریشه دندان را آشکار کرده(26-23)، تصویر واقعی و کامل تحلیل را نشان می دهد(23) از تکنیک CBCT در این مطالعه جهت بررسی متغیرها استفاده شد. Kurol و Ericson(10) ﻧـﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد دﻧﺪان های ﺗﺤﻠﯿﻞ رﻓﺘﻪ در CBCT، 53 درصد ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺗﻌﺪاد آن دﻧﺪانﻫﺎ در رادﯾﻮﮔﺮافی  های ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑـﻮد و 30 درصد دﻧﺪان هاﯾﯽ ﮐﻪ در ﺗﺼﺎوﯾﺮ CT ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪﯾﺪ داﺷـﺘﻨﺪ، در ﺗﺼﺎوﯾﺮ رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﺸﺎن ندادند. در مطالعه حاضر طول ریشه کانین نهفته و نرمال و نیز تفاوت آن دو با یکدیگر محاسبه شد. نتایج حاکی از آن بود که طول ریشه کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری کمتر بود (011/0=P). از آنجایی که مطالعه مشابهی که این موضوع را بررسی کرده باشد یافت نشد می توان این موضوع را به همان فلسفه حاکم بر ممانعت رویشی و عدم رویش در مسیر نرمال ارجاع داد.(27) همانگونه که در تکامل اکلوژن بحث شده است، با توجه به اینکه آپکس دندان کانین نسبت به دندان های مجاور عمقی تر و در سطح بالاتری است و در رویش طبیعی، آپکس در موقعیت خود ثابت می ماند(27) و طی رویش، تاج به سمت سطح اکلوزال حرکت می کند، در نتیجه طول ریشه، طبیعی فرم خواهد گرفت، اما چنانچه مانعی در مسیر رویش قرار گیرد و تاج نتواند به طور طبیعی به سطح اکلوزال برسد ریشه در محور عکس فشرده شده و رویش به صورت عمقی تکمیل می شود. موضوع دیگر مورد بررسی در این مطالعه طول ریشه لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال و نیز تفاوت آن دو با یکدیگر بود. نتایج حاکی از آن بود که طول ریشه لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با طول ریشه لترال مجاور کانین نرمال دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود (221/0=P). دندان کانین نهفته ممکن است به علت گم کردن مسیر رویش نرمال به طور پی در پی به سمت مزیال حرکت کند که این باعث افزایش ریسک تحلیل دندان های مجاورش می شود.(29و28) در مطالعات مختلف نشان داده شده که دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته، بیشتر تحت تاثیر دندان نهفته می باشد در صورتی که دندان های دیگر بندرت اینچنین تاثیر می پذیرند.(35-29و13و10) Liu و همکاران(36) در مطالعه خود نشان داد که دندان سانترال در درصد 4/23 موارد و دندان های لترال در 2/27 درصد موارد دچار تحلیل شده اند. محل تحلیل می تواند درجه تاثیرپذیری ریشه را نشان دهد، از آنجایی که بیشتر ضایعات در ناحیه یک سوم اپیکال ریشه بوجود می آیند و یک سوم سرویکال ریشه کمتر درگیر می شود احتمال تأثیر تحلیل لترال ها بر طول ریشه آنها کمتر است.(33و29و13) بسیاری از مطالعات درجه تحلیل دندان های مجاور دندان نهفته کانین بالا را بررسی کرده اند. نتایج ما به نتایج مطالعه Liu(36) نزدیک بود که نشان داد 6/19 درصد تحلیل دندان لترال خیلی شدید بود. همچنین در مطالعه ما هیچ تفاوت معنی داری بین شدت تحلیل ریشه دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته با دندان لترال مجاور دندان سالم مشاهده نشد (036/0=P). در مطالعه ما نتایج نشان داد که شدت تحلیل کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری شدیدتر بود (024/0=P). همچنین نشان داده شد که تفاوتی بین شکل ریشه کانین نهفته با شکل ریشه دندان کانین نرمال وجود نداشت (055/0=P). در یک مطالعه که به بررسی شکل ریشه دندان کانین نهفته پرداخته شده بود شکل ریشه به دو شکل مستقیم و کرودار دسته بندی شد. آنها دریافتند که 43 درصد کانین های نهفته مستقیم و 57 درصد کرودار بودند. البته خود نویسنده به محدودیت ارزیابی رادیوگرافی های گرفته شده اذعان کرده بود. شاید دلیل درصد کمتر ریشه های کرودار در مطالعه ما نسبت به مطالعه مذکور نوع رادیوگرافی ها ی بکار رفته در این دو مطالعه، تعدادنمونه ها و روش دسته بندی دقیق تر در کاربرد CBCT بوده است. در مطالعاتی نشان داده شده که عرض مزیودیستالی در دندان های لترال مجاور دندان کانین نهفته با دندان های لترال مجاور دندان های کانین سالم هیچ تفاوتی وجود ندارد(37) که این یافته مشابه یافته مطالعه ماست. Langberg و Peck(38) نشان دادند که دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته کوچک تر از دندان لترال مجاور دندان کانین نرمال می باشد در صورتی که نشان داده شد که 8/30 درصد دندان های لترال مجاور دندان نهفته Peg shape هستند، ولی در کل ارتباط شکل لترال مجاور کانین نهفته و کانین نرمال معنی‌دار نبود. همچنین در مطالعه ما نشان داده شده که 40 درصد ریشه دندان لترال مجاور دندان نهفته و 4/30 درصد ریشه دندان های لترال مجاور دندان نرمال کوتاه هستند.

اتیولوژی نهفتگی دندان کانین به صورت نامشخص باقی مانده است. برخلاف نتایج ما مطالعاتی پیشنهاد کرده اند که Peg-shape بودن یا فقدان دندان لترال کناری دندان کانین نهفته، به نهفتگی کانین به علت فقدان راهنمای مناسب حین رویش، کمک می کند.(40و39) ولی Peck و همکاران(22) بیان کرده اند که نهفتگی پالاتالی دندان کانین منشا ژنتیکی دارد. در برخی مطالعات نشان داده شده که نهفتگی لبیالی دندان کانین می تواند به علت ناکافی بودن فضای قوس فکی باشد.(40-38)

یکی از محدودیت های مطالعه ما حجم نمونه پایین بود. پیشنهاد می شود که در مطالعات آتی از حجم نمونه بالاتر استفاده شود و همچنین پیشنهاد می شود که در مطالعات آینده تاثیر جنس و محل نهفتگی بر شدت نهفتگی دندان کانین بررسی شود.

 

 

نتیجه گیری

طول ریشه کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری کمتر بود. طول ریشه لترال مجاور کانین نهفته در مقایسه با طول ریشه لترال مجاور کانین نرمال دارای تفاوت آماری معنی‌داری نبود. هیچ تفاوت معنی داری بین شدت تحلیل ریشه دندان لترال مجاور دندان کانین نهفته با دندان لترال مجاور دندان سالم مشاهده نشد وضعیت تحلیل کانین نهفته در مقایسه با کانین نرمال به طور معنی‌داری شدیدتر بود. تفاوت شکل ریشه لترال مجاور کانین نهفته و شکل ریشه لترال مجاور کانین معنی‌دار نبود. شکل تاج دندان های لترال مجاور دندان های کانین نهفته تفاوت معنی داری با شکل دندان های لترال مجاور دندان های کانین نرمال نداشت. شکل دندان های لترال یا فقدان آنها نمی تواند دلیل نهفتگی دندان کانین باشد.

تشکر و قدردانی

این مقاله برگرفته از پایان نامه دانشجویی به شماره 950146 است که تحت حمایت مالی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد.

مراجع
  1. Bass TB. Observations on the misplaced upper canine tooth. Dent Pract Dent Rec 1967; 18(1): 25-33.
  2. Moyers RE. Handbook of Ortho Notics, 2nd ed.Chicago: Year book medical publishers Inc; 1963. P. 83-8.
  3. Jacoby H. The “ballista spring” system for impacted teeth. Am J Orthod 1979; 75: 143-51.
  4. Jcoby H. The etiology of maxillary canine impaction. Am J Orthod 1983; 82(2): 125-32.
  5. Litsas G, Acar A. A review of early displaced maxillary canines: Etiology, diagnosis and interceptive treatment. Open Dent J 2011; 5(3): 39-47.
  6. Fournier A, TurcotteJ, Bernard C. Orthodontic consideration in the treatment of maxillary impacted canine. Am J Ortho 1982; 81: 236-9.
  7. Momeni Danaei Sh, Shahidi Sh. Radiographic and CT scan evaluation of root resorption of permanent incisors maxillary impacted canines. J Mash Dent Sch 2007; 31(1): 125-32.
  8. Becker A, Chaushu S. Dental age in maxillary canine ectopia. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2000; 117(6): 657-62.
  9. Becker A, Gillis I. The etiology of palatal displacement of maxillary canines. Clin Orthod Res 1999; 2(2): 62-6.
  10. Ericson S, Kurol J. Incisors resorption caused by maxillary cuspids: A radiographic study. Angle Orthod 1987; 57(4): 332-46.
  11. White S, Pharoah M. Oral Radiology: Principles and Interpretations. 5th ed. St. Louis; Mosby Co; 2004. P. 255.
  12. Kobayashi K, Shimoda S, Yoichi N, Yamamoto A. Accuracy in measurement of distance using limited Con- Beam Computerized Tomography. Int J Oral Maxillofac Implants 2004; 19(2): 228-31.
  13. Lai CS, Bornstein MM, Mock L, et al. Impacted maxillary canines and root resorptions of neighbouring teeth: A radiographic analysis using cone-beam computed tomography. J Orthod 2013; 35: 529-38.
  14. Mercuri E, Cassetta M, Cavallini C, Vicari D, Leonardi R, Barbato E. Dental anomalies and clinical features in patients with maxillary canine impaction: A retrospective study. Angle Orthod 2012; 83(1): 22-8.
  15. Carvalho ABd, Motta RHL, Carvalho EMDd. Relation between agenesis and shape anomaly of maxillary lateral incisors and canine impaction. Dent Press J Orthod 2012; 17(6): 83-8.
  16. Alqerban A, Jacobs R, Lambrechts P, Loozen G, Willems G. Root resorption of the maxillary lateral incisor caused by impacted canine: A literature review. Clin Oral Investig 2009; 13(3): 247-55.
  17. Milberg DJ. Labially impacted maxillary canines causing severe root resorption of maxillary central incisors. Angle Orthodontist 2006; 76(1): 173-6.
  18. Al-Nimri K, Gharaibeh T. Space conditions and dental and occlusal features in patients with palatally impacted maxillary canines: An aetiological study. Europ J Orthod 2005; 27(5): 461-5.
  19. Malmgren O, Goldson L, Hill C, Orwin A, Petrini L, Lundberg M. Root resorption after orthodontic treatment of traumatized teeth. Am J Orthod 1982; 82(6): 487-91.
  20. Bot PL, Salmon D. Congenital defects of the upper lateral incisors (ULI): Condition and measurements of the other teeth, measurements of the superior arch, head and face. Am J Phys Anthropol 1977; 46(2): 231-43.
  21. Becker A, Smith P, Behar R. The incidence of anomalous maxillary lateral incisors in relation to palatally-displaced cuspids. Angle Orthod 1981; 51(1): 24-9.
  22. Peck S, Peck L, Kataja M. The palatally displaced canine as a dental anomaly of genetic origin. Angle Orthod 1994; 64(4): 249-56.
  23. Mah JK, Alexandroni S. Cone-beam computed tomography in the management of impacted canines. Semin Orthod 2010; 16(3): 199-204.
  24. Agrawel JM, Agrawal MS, Nanjannawar LG, Parushetti AD. CBCT in ortodontics: The wave of future. J Contemp Dent Pract 2013; 14(1): 153-7.
  25. Scarfe WC, Farman AG, Sukovic P. Clinical applications of cone-beam computed tomography in dental practice. J Can Dent Assoc 2006; 72(1): 75-80.
  26. Korbmacher H, Kahl-Nieke B, Schollchen M, Heiland M. Value of two cone-beam computed tomography systems from an orthodontic point of view. J Orofac Orthop 2007; 68: 278-89.
  27. Nanda SR. The Developmental Basis of Occlusion and Malocclusion. 1st ed. Chicago: Quintessence Pub; 1983. P. 119.
  28. Bakland LK. Root resorption. Dent Clin North Am 1992; 36(2): 491-507.
  29. Cernochova P, Krupa P, Izakovicova-Holla L. Root resorption associated with ectopically erupting maxillary permanent canines: A computed tomography study. Eur J Orthod 2011; 33: 483-91.
  30. Ericson S, Kurol J. Radiographic examination of ectopically erupting maxillary canines. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1987; 91(6): 483-92.
  31. Postlethwaite KM. Resorption of premolar roots by ectopic canines. Br Dent J 1989; 167(11): 397-8.
  32. Cooke ME, Nute SJ. Maxillary premolar resorption by canines: Three case reports. Int J Paediatr Dent 2005; 15: 210-2.
  33. Ericson S, Kurol J. Resorption of incisors after ectopic eruption of maxillary canines: A CT study. Angle Orthod 2000; 70(6): 415-23.
  34. Walker L, Enciso R, Mah J. Three-dimensional localization of maxillary canines with cone-beam computed tomography. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005; 128(4): 418-23.
  35. Ericson S, Kurol J. Incisor root resorption due to ectopic maxillary canines imaged by computerized tomography: A comparative study in extracted teeth. Angle Orthod 2000; 70(4): 276-83.
  36. Liu D, Zhang W, Zhang Z, Wu Y, Ma X. Localization of impacted maxillary canines and observation of adjacent incisor resorption withcone-beam computed tomography. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2008; 105(1): 91-8.
  37. Becker A, Sharabi S, Chaushu S. Maxillary tooth size variation in dentitions with palatal canine displacement. Europ J Orthod 2002; 24(3): 313-8.
  38. Langberg BJ, Peck S. Tooth-size reduction associated with occurrence of palatal displacement of canines. Angle Orthod 2000; 70(2): 126-8.
  39. Jacobs SG. The impacted maxillary canine. Further observations on aetiology, radiographic localization, prevention/interception of impaction, and when to suspect impaction. Aust Dent J 1996; 41(5): 310-6.
  40. McSherry PF. The ectopic maxillary canine: A review. Br J Orthod 1998; 25(3): 209-16.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 4,635
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 813