مقدمه

استرس اکسیداتیوایجادشده با ازدیاد اکسیدانها وکاهش آنتی ااکسیدانها در پاتوژنزبیماری های متعددی ازجمله نفروپاتی دیابتی دخالت  دارند.متعاقب استرس اکسیداتیو یک پاسخ تطابقی سلولی اتفاق می افتد که نیاز  به  عملکرد تولیدآنتی اکسیدانها دارد.متعاقب استرس اکسیداتیو آسیب شدید به DNAپروتئین ولیپیدها اتفاق می افتد.مکانیسمهای متعددی در ایجاد استرس اکسیداتیو بیماران دیابتی دخالت دارندکه افزایش تولید میتوکندریال گونه های اکسیژن واکنشی(ROS ) و کاهش فعالیت مکانیسمهای حفاظتی قابل اشاره هستند .استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می افتد که تولید اکسیدانها یا گونه های واکنشی اکسیژن از ظرفیت آنتی اکسیدانها تجاوز می کند(1).شواهد زیادی وجود دارد که دفاع آنتی اکسیدانت در بیماران دیابتی کاهش یافته است که شامل کاهش نسبت پلاسمایی توتال آنتی اکسیدان ها ویا فعالیت Scavengering رادیکال های ازاد است که مهمترین انها عبارتند از سوپراکسید دیس موتازکه این آنزیم مسئول سم زدایی رادیکالهای سوپراکسید به پراکسید هیدروژن وآب در کمپارتمانهای سلولی مختلف است . سایر انزیمهای آنتی اکسیدان شامل گلوتاتیون اکسیداز وکاتالاز هستند.این محیط پرواکسیدانت در بیماران دیابتی ممکن است سبب از همگسیختگی اندوتلیال از طریق غیرفعال سازی  ^[1]NOگردند بنابراین عدم تعادل بین عوامل پرواکسیدانت^[2] و  آنتی اکسیدانت باعث افزایش مارکرهای استرس اکسیداتیو خواهد شد. که در نهایت فانکشن سلول را تحت تاثیر قرار می دهد(2). از این رو ما قصد داریم تا ارتباط بین  بالانس پرواکسیدانت – آنتی اکسیدانت (PAB) ^[3]بامیکروآلبومینوری در بیماران دیابتی را بررسی کنیم.

روش کار

از بیماران دیابتی مراجعه کننده به کلینیک های  نفرولوژی وغدد بیمارستان امام رضا(ع) مشهد بعد از اخذ رضایت نامه کتبی،  شرح حال کامل گرفته شده و بیماران تحت معاینه دقیق قرار گرفتند. اطلاعات پایه مورد بررسی شامل سن، جنس، ومدت دیالیزثبت شد. بیماران دیابتی به دو گروه با وبدون میکرو آلبومینوری تقسیم شدندویک گروه ازافراد سالم فاقد دیابت به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند.همسان سازی سه گروه بر اساس سن وجنس صورت گرفت.تعیین میکروآلبومینوری بانسبت آلبومین به کراتینین یک نمونه ادرار راندوم (ازوسط ادرار) صبحگاهی محاسبه شد .به بیماران توصیه شد24 ساعت قبل ازنمونه گیری فعالیت سنگین نداشته باشند.یک نسبت 30 میکروگرم آلبومین به ازای هرمیلیگرم کراتینین ادرار یا کمتر از آن طبیعی در نظرگرفته شدومقادیر بین 30 تا 300به عنوان میکروآلبومینوری در نطر گرفته  شد.میزان HbA1C نیز دربیماران دیابتی اندازه گیری شد.

نمونه خون جهت سنجش  PABدرسه گروه و نیز HbA1C ،کلسترول ،تری گلیسیریدLDLوHDL دربیماران دیابتی گرفته شد.روش اندازه گیری PAB به این ترتیب است که  فعالیت اکسیدانت و آنتی اکسیدانت باهم بررسی می شوند وازتترامتیل بنزوئیل (TMB)استفاده می شودکه دوواکنش مختلف دریک آزمون صورت می گیرد:یکی واکنش انزیماتیک کروموژن که TMB به یک کاتیون رنگی به وسیله پراکسیداز اکسیده می شودویکی  واکنش شیمیایی کاتیون   TMBکه به یک ترکیب غیر رنگی آنتی اکسیدانت تبدیل میشود ویک اندکس ردوکس می سازد.

 داده های توصیفی به صورت میانگین ± انحراف معیار بیان گردیده است .مقایسه بالانس پرواکسیدانت آنتی اکسیداتیو بین گروههای  با وبدون میکروآلبومینوری با استفاده از آزمون تی و مقایسه سطوح چربی دردوگروه با استفاده از  آزمون من ویتنی انجام شد.جهت مقایسه متغیرهای با توزیع نرمال در 3 گروه مطالعه از آنالیز واریانس و برای بررسی همبستگی بین بالانس پرواکسیدانت آنتی اکسیداتیو ومیکروآلبومینوری از آزمون پیرسون استفاده گردید.  تحلیل اماری با استفاده از  SPSS انجام شد. Pvalue    کمتر از 05/0 از نظر اماری معنی دار در نظر گرفته شد.

نتایج

در این پژوهش تعداد 43 بیمار دیابتی بدون میکروآلبومینوری و46 بیمار دیابتی بامیکروآلبومینوری مورد مطالعه قرار گرفتند.40فرد سالم به عنوان گروه شاهدانتخاب شدند. 21نفر(49%)درگروه بیماران دیابتی بدون میکروالبومینوری ،17 نفر(37%) در بیماران دیابتی با میکروآلبومینوری و17 نفر ( 42.5%)درگروه شاهد مونث بودند که از نظر آماری تفاوتی از لحاظ جنسیت درگروهها وجود نداشت(41/0=p) .میانگین سن بیماران در3گروه تفاوت معنی داری نداشت(10/0)(جدول شماره1). در بررسی میانگین سطوح PABدر سه گروه،  با توجه به آزمون آنالیز واریانس تفاوت موجود از نظر آماری معنی دار
بود(جدول شماره 1). در مقایسۀ دوبدوی گروههای فوق با توجه به آزمون توکی ،میانگین سطوح PABدربیماران دیابتی به طورمعنی داری نسبت به افراد شاهد بالاتر بود ولی بین دوگروه بیماران دیابتی با وبدون میکرو البومینوری تفاوت معنی داری مشاهده نشد(نمودارشماره1). ارتباط معنی داری بین سطوح PAB با سطوح آلبومین ادرار دربیماران دیابتی با میکروآلبومینوری مشاهده نشد. دربیماران دیابتی بدون میکرو البومینوری بین سطوح PAB با HbA1Cارتباط معنی دار ومستقیمی مشاهده شد ولی دربیماران بامیکروآلبومینوری این ارتباط مشاهده نشد.ارتباط معنی داری بین سطوح PAB با سطوح چربی در بیماران دیابتی مشاهده نشد.

بحث

مطالعه حاضر  نشان می دهد که میزان PABدر بیماران دیابتی درمقایسه با گروه کنترل افزایش دارد ولی ارتباط معنی داری بین سطوح PAB با سطوح آلبومین ادرار دربیماران دیابتی با میکروآلبومینوری مشاهده نشد.

گونه های اکسیژن واکنشگر مانند آنیون سوپراکسید در طی اعمال طبیعی سلول تولید و خاصیت واکنشگری بالای این گونه ها به اکسیداسیون لیپیدها و دیگر مولکولهای حیاتی منجر می گردد. تعادل بین تولید گونه های اکسیژن واکنشگر و فعالیت آنتی اکسیدانی در پاتوژنز بیماریهای مربوط به استرس اکسیداتیو لازم و ضروری می باشد. بررسی ها نشان می دهند که گونه های اکسیژن واکنشگر از جمله فاکتورهای خطر مهم در بیماریزایی تعدادی از بیماریها  هستند که در آنها سیستم آنتی اکسیدانی دچار آسیب می شود. در مطالعه ای که در سال 2008توسط ماهاجان^[4] وهمکاران انجام شد,37 بیمار دیابتی با 30فردسالم مورد مطالعه قرار گرفتند ،که فعالیت آنتی اکسیدان درگروه بیماران دیابتی پایین تر وسطوح پلاسمایی وادراری تیوباربیتوریک اسید بالاتر بود(3). ساتو^[5] نیز در سال1999 سطوح بالای تیوباربیتوریک اسیدرا گزارش کرد(4). پیورالی^[6] در سال 2009 در دوگروه بیماران با وبدون دیابت نشان داد که در بیماران دیابتی  ارتباط معنی داری بین آلبومین ادراری واکسیداسیون وجود دارد(5).  اصلان^[7] در سال2007 سطوح پایین آنتی اکسیدان را در بیماران دیابتی نوع 2 آلبومینوریک نشان داد(6). یوکویاما^[8] در یک حجم نمونه کوچک از بیماران دیابتی نوع 2 میکروآلبومینوریک کاهشی معنی دار در دفع آلبومین با تجویز ویتامین Eنشان داد(7).درمطالعه ای درسال 2011 که توسط ویسنتی^[9] انجام شد،مالوندی آلدئیدپلاسما وکربونیل پروتئین سرم را در37
 بیمار دیابتی با 25بیمار بدون دیابت بررسی کرد ویک ارتباط مستقیم با میکرو آلبومینوری نشان داد(8)در مطالعه حاضر، وجودهمبستگی مثبت و قابل توجه بین سطوح PAB با HbA1Cنشاندهنده نقش هیپرگلیسمی ونیز شیوه کنترل هیپر گلیسمی در ایجاد وضعیت استرس اکسیداتیومی باشد.علمداری وهکارانش در سال 2007 نشان دادکه سطوح بالای PABباعوارض دیابتی در ارتباط می باشد. آنهانشان دادند که یک روز پس از مصرف آنتی اکسیدان های ویتامین E وC شیفت معنی داری ازوضعیت اکسیداتیو به آنتی اکسیداتیو مشاهده می شود.(8) وجود چربی هایی  مانند : کلسترول و تری گلیسرید، PAB را تحت تأثیر قرار نمی دهند. براین اساس بین سطوح  PAB با سطوح کلسترول،  HDL ،LDL و مقادیر تری گلیسیرید همبستگی وجود نداشت.

نتیجه گیری

نتایج این مطالعه سطوح بالای PAB را دربیماران دیابتی نسبت به افراد شاهد نشان می دهد ، که  احتمالاناشی از افزایش روندهای استرس اکسیداتیو است و شرایطی را بیان می کند که درطی آن یک عدم تعادل بین تولید وغیر فعال سازی گونه های اکسیژن واکنشی وجوددارد.