مقایسه تأثیر کاربرد موضعی ژل اسید‏فسفریک فلوراید بر میزان خشونت سطحی دو نوع فیشور‏سیلانت و یک نوع کامپوزیت قابل جریان

مظاهری, رومینا; پیشه ور, لیلا; فرهمند, ندا

doi:10.22038/jmds.2013.594

مقایسه تأثیر کاربرد موضعی ژل اسید‏فسفریک فلوراید بر میزان خشونت سطحی دو نوع فیشور‏سیلانت و یک نوع کامپوزیت قابل جریان

مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد

مقاله 8، دوره 37، شماره 2 - شماره پیاپی 85، تیر 1392، صفحه 153-162 اصل مقاله (513.58 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22038/jmds.2013.594

نویسندگان

رومینا مظاهری¹؛ لیلا پیشه ور^* ²؛ ندا فرهمند³

¹استادیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان

²استادیار گروه دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان

³دندانپزشک

چکیده

مقدمه: کاربرد فلوراید و فیشور‏سیلانت در پیشگیری از پوسیدگی دندان‏های کودکان اهمیت دارند. بررسی‏ها بیانگر اثرات ترکیبات دارای فلوراید، به ویژه ژل اسید‏فسفریک فلوراید (APF) بر مواد ترمیم‏‏کننده دندان است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر کاربرد پیاپی ژل فلوراید APF 23/1% بر خشونت سطحی دو نوع سیلانت رزینی بدون فیلر و فیلردار و یک نوع کامپوزیت قابل جریان می‏باشد.
مواد و روش‏ها: در این بررسی تجربی، 81 عدد دیسک از دو نوع سیلانت رزینی بدون فیلر (Fissurit F, Voco) و فیلردار (Fissurit FX, Voco) و یک نوع کامپوزیت قابل جریان (Arabesk Flow, Voco) در مولد مخصوص پلیمری آماده گردید. نمونه‏های بالا، هر یک به سه گروه 9 تایی تقسیم شدند. در گروه های شاهد (گروه 1 ، 4 و 7) ژل APF بر سطح نمونه‏ها استفاده نگردید. در گروه‏های 2 ، 5 و 8، ژل فلوراید یک بار و به مدت 4 دقیقه بر روی سطح نمونه‏ها قرار گرفت و در گروه‏های 3 ، 6 و 9 شش بار ژل APF استفاده شد (هر بار به مدت 4 دقیقه). سپس نمونه‏ها در آب مقطر قرار گرفتند. خشونت سطحی نمونه‏ها با استفاده از دستگاه پروفایل‏متر بررسی شد. برای واکاوی آماری داده‏ها از آزمون آنالیز واریانس دوطرفه (2-Way ANOVA) و توکی استفاده گردید.
یافته‏ها: نوع ماده مصرفی (فیشورسیلانت رزینی بدون فیلر، فیشور‏سیلانت رزینی فیلردار و کامپوزیت قابل جریان) بر مقدار خشونت سطحی موثر بود و تفاوت بین سه ماده از لحاظ آماری معنی‏دار بود (001/0P<). بیشترین خشونت سطحی مربوط به فیشور‏سیلانت رزینی بدون فیلر و کمترین خشونت سطحی مربوط به کامپوزیت قابل جریان بود. اما کاربرد ژل (یک بار و یا چند بار مصرف) و یا عدم کاربرد آن بر میانگین خشونت سطحی مواد تحت بررسی اثری نداشت (05/0P>).
نتیجه گیری: هر سه ماده سیلانت رزینی بدون فیلر، سیلانت رزینی حاوی فیلر و کامپوزیت قابل جریان، در برابر اثرات مخرب ژل APF مقاوم بودند و خشونت سطحی چندانی در آن‏ها ایجاد نشد.

کلیدواژه‌ها

خشونت سطحی؛ اسید‏فسفریک فلوراید؛ فیشور‏سیلانت؛ کامپوزیت قابل جریان

اصل مقاله

مقدمه

فیشور‏سیلانت با بستن فیزیکی شیارهای عمیق دندانی، به ویژه در مولرهای تازه رویش یافته از ایجاد پوسیدگی در آن‏ها جلوگیری می‏کند. به علاوه، کاربرد موضعی فلوراید در مطب با تشکیل فلوروهیدروکسی آپاتیت و ایجاد سطحی غنی از فلوراید، سبب افزایش مقاومت این دندان‏ها در برابر ایجاد پوسیدگی و یا توقف پوسیدگی‏های اولیه در آن‏ها می‏شود. بدون شک، کاربرد مکرر ترکیبات دارای فلوراید برای کسب حداکثر اثر ضد پوسیدگی آنها لازم می‏باشد. معمولاً فاصله‏های زمانی برای انجام فلوراید‏تراپی در مطب تقریباً هر شش ماه یک بار است، گرچه در برخی بیماران با پوسیدگی فعال و یا بیماران مبتلا به پوسیدگی پیشرونده (Rampant caries) با تشخیص دندانپزشک معالج، این امر در فواصل زمانی کوتاه‏تر نیز انجام می‏گیرد.^(3-1)

یکی از ترکیبات حاوی فلوراید که به طور فراوانی توسط دندانپزشکان مورد استفاده قرار می‏گیرد، ژل اسید‏فسفریک فلوراید (APF) است. pHاسیدی ژل APF، میزان واکنش فلوراید با هیدروکسی آپاتیت مینا را افزایش داده و نیز باعث افزایش غلظت فسفات و همچنین فلوراید در ناحیه تحت واکنش می‏گردد.⁽⁴⁾ در این میان، آنچه اهمیت می‏یابد، تاثیر کاربرد موضعی فلوراید، به ویژه ماده فوق بر انواع فیشور‏سیلانت‏ها و کامپوزیت‏های قابل جریان بوده که به منظور پیشگیری در دندان‏های خلفی جوان مورد استفاده قرار می‏گیرد.

تا به حال تحقیقات مختلفی در مورد اثرات ترکیبات مختلف حاوی فلوراید، خصوصاً ژل APF بر مواد ترمیم‏‏کننده دندان، همچون کامپوزیت رزین و گلاس‏آینومر انجام شده است. در چندین بررسی، تغییر خصوصیات سطحی مواد دندانی (از جمله افزایش خشونت سطحی و نیز کاهش ریزسختی) به ویژه در گلاس‏آینومرها پس از استفاده از ترکیبات دارای فلوراید گزارش گردیده است.^(9-5) البته تحقیقاتی نیز بیانگر عدم تفاوت چشمگیر در سطوح مواد دندانی به دنبال کاربرد موضعی فلوراید به اشکال مختلف ژل، محلول و یا کف می‏باشد.^(12-10و7)

Yip و همکاران^(9و5) به دنـبال تحقیقات خود در مورد تاثیر ژل APF بر خشونت سطحی انواع مواد ترمیمی به این نتیجه رسیدند که مصرف ژل APF باعث افزایش خشونت سطحی هر سه ماده کامپوزیت، کامپومر و گلاس‏آینومر می‏گردد. آنها بیان داشتند که رزین کامپوزیت‏ها کمترین اثرات خوردگی توسط اسید ‏را روی سطح خود داشته و سمان‏های گلاس‏آینومر کانونشنال بیشترین تغییرات را نشان داده و خشونت سطحی آنها به طور چشمگیری افزایش داشته است. Soeno و همکاران^(12و11) طی دو تحقیق خود با استفاده از (Scanning Electron Microscope)SEM و ارزیابی خشونت سطحی بیان داشتند که ژل APF بر کامپوزیت‏های میکروفیلد نسبت به کامپوزیت‏های هیبرید و ماکروفیلد اثر کمتری دارد. همچنین در بررسی Penteado و همکاران⁽¹⁰⁾ با ارزیابی خشونت سطحی توسط AFM (Atomic Force Microscope) آشکار کردید که چرخه‏های pH بر سطوح کامپوزیت‏های میکروهیبرید و نانوفیلد تاثیری ندارند.

در تحقیقات اندکی تاثیر فلوراید‏تراپی بر روی فیشور‏سیلانت‏ها مورد بررسی قرار گرفته است. Kula و همکاران⁽¹³⁾ در بررسی SEM، تاثیر مصرف فلوراید موضعی APF را بر تغییرات سطحی سه نوع فیشور‏سیلانت مورد بررسی قرار دادند. نتایج این بررسی نشان داد که تنها یک بار کاربرد فلوراید موضعی می‏تواند باعث تخریب و افزایش خشونت سطحی سیلانت‏های رزینی حاوی فیلر و سیلانت‏های گلاس‏آینومری شود ولی بر روی سیلانت‏های رزینی بدون فیلر تاثیری ندارد. به علاوه تحقیق معمارپور و شفیعی⁽³⁾ نشان داد که کاربرد یک یا چند بار ژل فلوراید اثری در افزایش خشونت سطحی سیلانت رزینی بدون فیلر ندارد؛ اما سبب افزایش خشونت سـطحی سـیلانت گـلاس‏آیـنومری با یا بـدون وارنـیش می‏گردد.

مواد مورد استفاده برای سیلانت‏تراپی دارای ویژگی‏های متفاوتی از مواد ترمیمی همچون میزان فیلر کمتر و حتی فقدان فیلر، سیلان بیشتر و نیز استحکام و قوام پایین‏تر هستند. تاکنون نیز تحقیقات بسیار کمی در مورد تاثیر فلوراید‏تراپی موضعی بر روی فیشور‏سیلانت‏ها انجام گردیده است و تا به حال هیچ تحقیقی تاثیر فلوراید موضعی را بر کامپوزیت‏های قابل جریان مورد بررسی قرار نداده است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر کاربرد پیاپی ژل APF (23/1%) بر خشونت سطحی سه ماده سیلانت رزینی بدون فیلر (Fissurit F, VOCO)، سیلانت رزینی حاوی فیلر (Fissurit FX, VOCO) و کامپوزیت قابل جریان (Arabesk Flow, VOCO) انجام گردید.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی (مداخله‏ای)، 81 عدد دیسک در مولد مخصوص به قطر 10 میلی‏متر و ارتفاع 2 میلی‏متر آماده گردید، به گونه‏ای که 27 عدد از دیسک‏ها فیشورسیلانت رزینی بدون فیلر (Fissurit F, VOCO, Germany) ، 27 عدد، فیشورسیلانت رزینی فیلردار (Fissurit FX, VOCO, Germany) و 27 عدد دیگر هم شامل کامپوزیت قابل جریان (Arabesk Flow, A₂, VOCO, Germany) بود. خصوصیات مربوط به این سه ماده در جدول 1 آورده شده است. شیوه آماده‏سازی نمونه‏ها به این گونه بود که در ابتدا مولدهای سیلندری از جنس آلیاژ پلیمری مخصوص با قطر 10 میلی‏متر و عمق 2 میلی‏متر تهیه شد. سپس قالب آماده شده روی یک اسلب شیشه‏ای قرار گرفته و توسط موم ثابت گردید. در مرحله بعد، مواد مورد بررسی (Fissurit F, Fissurit FX, Arabesk Flow) به ترتیب درون مولد تهیه شده تزریق گردیدند به گونه‏ای که مولد کاملاً پر گردد. سپس پوششی از نوار سلولوئیدی روی آن قرار داده شد و لام شیشه‏ای بر سطح آن قرار گرفت تا اضافه‏های مواد خارج شود. پس از آن سطح نمونه‏های Fissurit F و Fissurit FX به مدت 30 ثانیه و سطح نمونه‏های Arabesk Flow به مدت 40 ثانیه (طبق دستور کارخانه سازنده) زیر تابش نور دستگاه لایت کیور (FB-A3 LED, China Fibop) با شدت تابش 550 میلی‏وات بر سانتی‏مترمربع قرار گرفت و پس از کیور شدن، دیسک‏ها از مولد خارج گردید. سپس سطحی از دیسک که در مجاورت نوار سلولوئیدی بود (سطح مورد نظر جهت فلوراید‏تراپی و اندازه‏گیری خشونت سطحی) علامت‏گذاری شد تا از سطح دیگر متمایز گردد. در ابتدای کار شدت نور دستگاه لایت‏کیور اندازه‏گیری شد و پس از تهیه هر 10 نمونه نیز مجدداً کالیبره گردید.

جدول 1 : خصوصیات ساختاری سه ماده مورد بررسی

Fissurit F (Voco)	محتوای فلوراید	4%
	ماتریس رزینی	Bis –GMA- -دی اورتان دی متاکریلات BHI- Benzolderivate-
	محتوای فیلری	-
	اندازه ذرات فیلر	-
Fissurit FX (Voco)	محتوای فلوراید	1%
	ماتریس رزینی	Bis –GMA- -دی اورتان دی متاکریلات BHI- Benzolderivate-
	محتوای فیلری	55%
	اندازه ذرات فیلر	میکرو‏فیلر
Arabesk Flow(Voco)	محتوای فلوراید	-
	ماتریس رزینی	Bis –GMA- -اورتان دی متاکریلات -تری اتیلن گلیکول دی متاکریلات
	محتوای فیلری	64%
	اندازه ذرات فیلر	Μm 7/0 (میکروهیبرید)

پس از تهیه همه نمونه‏ها (81 عدد دیسک)، نمونه‏های فراهم شده به 9 گروه آزمایشی (هر ماده به 3 گروه) تقسیم گردیدند. به این صورت که هر گروه شامل 9 عدد دیسک بود که درون ظروف پلاستیکی کدگذاری شده حاوی آب مقطر و در دمای 37 درجه سانتیگراد (درون انکوباتور) به مدت 48 ساعت به منظور تکمیل پلیمریزاسیون نگهداری شدند. سه گروه از این 9 گروه (یک گروه از هر ماده)، به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند (گروه 1 ، 4 و 7). در گروه‏های شاهد، ژل فلوراید بر سطح نمونه‏ها استفاده نگردید. در سه گروه بعدی (گروه‏های 2، 5، 8) ژل فلوراید (SultanTopex, Sultan Dental Products, USA)، APF 23/1 درصد توسط رول پنبه، یک بار و به مدت 4 دقیقه روی سطح نمونه‏ها قرار گرفت، به طوری که ژل، کاملاً سطح دیسک‏ها را بپوشاند. در سه گروه آخر (گروه‏های 3، 6 و 9) ژل فلوراید APF، 6 بار (هر دو هفته یک بار) و هر مرتبه به مدت 4 دقیقه روی سطح نمونه‏ها قرار داده شد. پس از به کارگیری ژل، سطح نمونه‏ها با رول پنبه پاک شد و نمونه‏ها مجدداً درون آب مقطر قرار گرفتند.

خشونت سطحی نمونه‏ها توسط دستگاه پروفایل‏متر (Taylor-Hobson, Tolysurf10, England) در دانشگاه صنعتی اصفهان بررسی شد. پروفایلومتری یکی از روش‏های اندازه‏گیری خشونت سطحی است که در آن به وسیله یک نشانگر تیز بسیار حساس منحنی سطح ثبت می‏گردد. به وسیله این منحنی می‏توان تمام ناهمواری‏های سطح را تشخیص داد. یک روش دیگر تعیین خشونت سطحی استفاده از میکروسکوپ الکترونی است که با توجه به زیاد بودن هزینه و نیاز به پروسسینگ نمونه‏ها در این مطالعه ترجیح داده شد که از روش پروفیلومتری که کارآمدی نسبتاً مشابهی در اندازه‏گیری خشونت سطحی و هزینه کمتری دارد، استفاده شود. پروفایلومتر مورد استفاده در این مطالعه دارای یک سوزن الماسی بود که با سرعت 5/0 میلی‏متر در ثانیه و نیروی 4 میلی‏نیوتن از سطح نمونه‏ها عبور داده شد. عدد خشونت نمونه‏ها (بر پایه میکرومتر) در سه نقطه مختلف واقع بر روی یک قطر در هر دیسک توسط دستگاه اندازه‏گیری شد و میانگین آن‏ها برای هر نمونه تعیین گردید. مقادیر به دست آمده، در چک لیست‏های مربوطه یادداشت و سپس اطلاعات وارد نرم‏افزار آماری SPSS با ویرایش 18 شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‏ها، از آزمون آنالیز واریانس دوطرفه (2-Way ANOVA) و آزمون توکی استفاده گردید و 05/0>P به عنوان تفاوت آماری معنی‏دار در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

میانگین خشونت سطحی در 9 گروه مورد آزمایش در نمودار 1 نشان داده شده است. آزمون آنالیز واریانس دوطرفه (2-way ANOVA) نشان داد که نوع ماده مصرفی (فیشورسیلانت بدون فیلر، فیشورسیلانت فیلردار و کامپوزیت قابل جریان) بر مقدار خشونت سطحی مؤثر بود و تفاوت بین سه ماده از لحاظ آماری معنی‏دار بود (001/0>P). با توجه به جدول 2 بیشترین خشونت سطحی مربوط به Fissurit F و کمترین خشونت سطحی مربوط به Arabesk Flow بود.

آزمون آنالیز واریانس دوطرفه (2 Way ANOVA) نشان داد که اثر متقابل مصرف ژل و نوع ماده مصرفی معنی‏دار نبود (213/0=P)، همچنین اثر مصرف ژل بر میزان خشونت سطحی معنی‏دار نبود (676/0=P)؛ اما اثر نوع ماده مصرفی بر میزان خشونت سطحی معنی‏دار بوده است (001/0P<). ضمناً آزمون تعقیبی توکی نشان داد که میانگین خشونت سطحی در کامپوزیت کمتر از سیلانت رزینی فیلردار (04/0=P) و سیلانت رزینی بدون فیلر (001/0P=) بود و میانگین خشونت سطحی در سیلانت رزینی فیلردار کمتر از سیلانت رزینی بدون فیلر (02/0=P) بود.

نمودار 1 : میانگین خشونت سطحی به تفکیک نوع ماده به کار رفته و تعداد دفعات کاربرد ژل بر حسب میکرومتر

جدول 2 : میانگین خشونت سطحی و انحراف معیار 9 گروه مورد بررسی بر حسب میکرومتر

	بدون فیلر (انحراف معیار) میانگین	فیلردار (انحراف معیار) میانگین	کامپوزیت (انحراف معیار) میانگین	کل (انحراف معیار) میانگین
بدون ژل	(147/0) 491/0	(079/0) 366/0	(073/0)275/0	(135/0) 377/0
یکبار ژل	(159/0)430/0	(154/0)418/0	(122/0)298/0	(153/0)382/0
6 بار ژل	(142/0) 521/0	(087/0)340/0	(519/0)353/0	(128/0)404/0
کل	(149/0)480/0	(112/0)375/0	(090/0)309/0	(138/0)388/0
نتیجه آزمون	67/0=P 39/0=F :اثر ژل 001/0>P 17/14=F :اثر گروه 21/0=P 49/1=F :اثر متقابل

بحث

کاربرد فیشور‏سیلانت در دندان‏های مستعد به پوسیدگی و نیز استفاده از ترکیبات حاوی فلوراید از اولویت‏های درمان‏های پیشگیری در دندانپزشکی کودکان است. جهت انجام فیشور‏سیلانت، انتخاب ماده‏ای که خصوصیات فیزیکی و سطحی بالاتری داشته باشد، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در سیر تحول روز افزون مواد رزینی به نظر می‏رسد که کامپوزیت‏های قابل جریان نیز خصوصیاتی دارند که می‏توان از آنها به عنوان فیشور‏سیلانت و یا در ترمیم‏های رزینی پیشگیرانه استفاده نمود. به علاوه کاربرد موضعی فلوراید نیز به ویژه به صورت اسید‏فسفریک فلوراید به منظور پیشگیری از پوسیدگی‏ها کاربرد گسترده‏ای دارد.^(2و1) اما تاکنون پژوهش‏های ناچیزی درباره اثرات احتمالی این مواد بر یکدیگر انجام شده است. بعضی تحقیقات آزمایشگاهی بیانگر ایجاد تغییرات در برخی مواد همرنگ پس از کاربرد ترکیبات حاوی فلوراید بر آنها بوده است. بیشتر این تحقیقات با استفاده از تغییر در سختی سطح مواد، ایجاد خشونت در سطح، تغییرات وزنی و یا بررسی با میکروسکوپ الکترونی انجام شده‏اند. کاهش سختی ماده سبب تجزیه و تخریب بیشتر آن گشته و سرانجام امکان از دست رفتن ماده وجود دارد. به علاوه با افزایش خشونت سطحی، چسبندگی پلاک به آن افزایش یافته، تغییر رنگ سطحی و شکست خستگی در ماده ترمیمی به وجود می‏آید. در واقع میان افزایش خشونت سطحی و کاهش سختی ماده ارتباط وجود دارد.^(15و14و3) تاکنون در اکثر تحقیقاتی که تأثیر فلوراید‏تراپی موضعی را بر خشونت سطحی و نیز سختی مواد مورد بررسی قرار داده‏اند، نمونه‏های تحت آزمایش از مواد مصرفی در ترمیم دندان‏ها (مثل کامپوزیت رزین، کامپومر، گلاس‏آینومر) انتخاب شده‏اند^(12-5) و در تحقیقات بسیار کمی تاثیر فلوراید‏تراپی موضعی بر روی فیشور‏سیلانت‏های رزینی مورد بررسی قرار گرفته است و تا به حال هیچ تحقیقی نیز در مورد اثر فلوراید موضعی بر کامپوزیت‏های قابل جریان انجام نگرفته است. بنابر این به دلیل کاربرد مکرر فلوراید موضعی در کودکان، در این تحقیق تاثیر کاربرد موضعی ژل اسید‏فسفریک فلوراید بر میانگین خشونت سطحی دو نوع فیشور‏سیلانت بدون فیلر و حاوی فیلر و یک نوع کامپوزیت قابل جریان مورد بررسی قرار گرفته است.

تحقیقات Yip^(9و5)، Bendeli⁽⁶⁾، Hengtrakooli⁽⁷⁾ و Abate⁽⁸⁾ بیانگر تاثیر متفاوت APF بر انواع مختلف ترمیم‏های کامپوزیتی، کامپومر و گلاس‏آینومر بوده است.^{(12-10و9و5)} ترکیبات فلورایدی که اجزای اسیدی دارند، واکنش‏پذیری بیشتری در مقایسه با ترکیبات خنثی فلوراید دارند. pH ژل APF برابر 5/3 بوده و حاوی سدیم فلوراید 2%، اسید‏هیدروفلوریک 34/0% و اسید‏اورتو فسفریک 98/0% است.⁽¹⁶⁾ اسیدی بودن ژل APF باعث افزایش باند آب به ماتریس ارگانیک می‏گردد و خاصیت پلاستی سایزینگ آب بر رزین باعث کاهش سختی ماتریس رزینی می‏شود. بدین گونه که بیس پلیمری مواد از طریق فرایند‏های هیدرولیز و یا اکسیداسیون تخریب می‏گردد و تغییرات pH می‏تواند از طریق هیدرولیز گروه‏های استری موجود در ماتریس، ترکیب ارگانیک ماده را تغییر دهد. هیدرولیز این باند‏های استری باعث تشکیل گروه‏های آزاد کربوکسیلیک اسید‏ می‏شود که این گروه‏های آزاد اسیدی باعث کاهش pH ماتریس پلیمری می‏شود.^(10و3)

ژل APF علاوه بر تخریب ماتریس رزینی، سبب آسیب به جای پیوند رزین و فیلر و جدایی ذرات فیلر در کامپوزیت می‏گردد. این امر به علت وجود ترکیبات اسیدی در APF است که سبب اچ ذرات فیلر و ایجاد تغییرات سطحی و وزنی در کامپوزیت می‏شود.^(18و17و3) البته به نظر می‏رسد که تأثیر APF بر کامپوزیت، بستگی زیاد به اندازه و نوع فیلر‏های موجود در کامپوزیت و نیز مدت زمان تماس APF با آن دارد. به طوری که این اثر بر کامپوزیت‏های دارای ذرات باریوم آلومینو سیلیکات گلاس (که به اسید‏هیدروفلوریک حساسند) بیشتر و در کامپوزیت‏های میکروفیلد به مراتب کمتر از کامپوزیت‏هایی است که ذرات ماکروفیلد غیرارگانیک بزرگ‏تری دارند.^(19و14و3) به همین دلیل است که عده‏ای از محققان پیشنهاد می‏کنند که ترکیبات فلوراید خنثی در بیماران دارای ترمیم‏های کامپوزیتی به کار رود.^(19و18) تحقیقات نشان داده‏اند که کاربرد APF باعث خوردگی و افزایش زیاد خشونت سطحی گلاس‏آینومرها می‏گردد که علت را می‏توان به طبیعت ساختاری حساس این ماده نسبت داد.^(13و9-5) بررسی‏هایی که در مورد تأثیر ژل APF بر روی کامپوزیت رزین‏ها انجام شده است، حاکی از افزایش خشونت سطحی در انواع کامپوزیت‏های ماکروفیلد و یا هیبرید بوده که حاوی فیلر‏های ماکرو می‏باشند.^(12و11و5)

Soeno و همکارانش^(12و11) طی دو تحقیق خود با استفاده از SEM و ارزیابی خشونت سطحی بیان داشتند که APF بر کامپوزیت‏های میکروفیلد نسبت به کامپوزیت‏های هیبرید و ماکروفیلد، اثر کمتری دارد. چرا که سطوح کامپوزیت‏های هیبرید و ماکروفیلد حاوی ماکرو فیلرهای غیرارگانیک بوده، بنابر این سطح آنها پس از مصرف APF خشن‏تر است. آن‏ها استفاده از کامپوزیت‏های میکروفیلد یا کامپوزیت‏های میکرو‏هیبرید را پیشنهاد نمودند. در بررسی Penteado و همکارانش⁽¹⁰⁾ با ارزیابی خشونت سطحی توسط AFM، آشکار گردید که چرخه‏های pH بر کامپوزیت‏های میکروهیبرید و نانوفیلد تأثیری ندارد. علت این امر وجود فیلرهای ریز نانو و میکرو در این مواد ذکر گردید. البته این محققین علت دیگر این امر را کوتاه بودن مدت زمان قرار دادن نمونه‏ها در معرض محلول‏های دمینرالیزه-رمینرالیزه اعلام نمودند.

در تحقیق حاضر، تفاوت معنی‏داری در میانگین خشونت سطحی بین سه ماده مورد بررسی (بدون کاربرد APF) مشاهده گردید (05/0P<). کمترین خشونت سطحی مربوط به کامپوزیت میکرو‏هیبرید قابل جریان (Arabesk Flow، حاوی 64% میکروفیلر)، پس از آن فیشور‏سیلانت حاوی فیلر (Fissurit FX، حاوی 55% میکروفیلر) و بیشترین خشونت سطحی مربوط به فیشور‏سیلانت بدون فیلر (Fissurit F) بود. از آنجا که نوع مونومر‏های موجود در ماتریس رزینی این سه ماده تقریباً مشابه می‏باشد، تفاوت در خشونت سطحی این مواد را می‏توان به میزان درصد هر نوع مونومر، درصد فیلر موجود (به خصوص) و میزان ویسکوزیته هر ماده نسبت داد. به علاوه در تحقیق حاضر، کاربرد ژل APF (چه یک‏بارمصرف و چه کاربرد پیاپی آن) تأثیری در میانگین خشونت سطحی هر سه ماده فوق نداشت (05/0P>). علت این امر را می‏توان در عدم وجود فیلر در Fissurit F و سایز بسیار کوچک فیلرها (میکروفیلر) در دو ماده دیگر نسبت داد. علت دیگر را می‏توان مدت زمان کوتاه و ناکافی کاربرد ژل APF برای تأثیر بر ماتریس پلیمری حتی در دفعات مکرر دانست. Penteado⁽¹⁰⁾ هم علاوه بر کوچک بودن سایز ذرات فیلر، علت دیگر عدم تغییر خشونت سطحی در کامپوزیت‏های میکرو و نانوفیلد را کوتاه بودن مدت زمان قرار گیری نمونه‏ها در معرض محلول‏های اسیدی دانست. Abate و همکاران⁽⁸⁾ نیز مدت زمان کاربرد APF را فاکتور اصلی در کاهش سختی مواد ذکر کردند. به علاوه، معمارپور⁽³⁾ و Kula^(19و18) نیز همانند تحقیق حاضر بیان داشتند که APF تأثیری بر خشونت سطحی سیلانت رزینی بدون فیلر ندارد.^(13و3) همچنین مسلمی و همکاران⁽²⁰⁾ طی تحقیق خود کاربرد ژل APF را بر کاهش ریزسختی سطح فیشور‏سیلانت حاوی فیلر (میکرو) بی‏تأثیر دانستند. البته Kula^(19و18) در بررسی‏هایی که با SEM انجام داد، عنوان نمود که از دست رفتن فیلرها و تغییرات سطحی در سیلانت‏های فیلردار پس از کاربرد APF رخ می‏دهد که البته علت آن را وجود ماکروفیلرهایی از جنس سیلیکا گلاس در سیلانت مورد بررسی ذکر کرد.⁽¹³⁾ برای روشن شدن پیچیدگی‏ها در این زمینه، انجام بررسی‏های بیشتر ضروری به نظر می‏رسد.

نتیجه گیری

هر سه ماده سیلانت رزینی بدون فیلر، حاوی فیلر و کامپوزیت قابل جریان در برابر اثرات مخرب ژل APF مقاوم بودند و خشونت سطحی چندانی در آن‏ها ایجاد ‏نشد که در کاربرد بالینی آن‏ها دارای اهمیت است. به علاوه از آنجا که ذاتأ سطح کامپوزیت قابل جریان از سطوح سیلانت‏ها به مراتب خشونت کمتری دارد، لذا از این لحاظ، کاربرد این ماده بر فیشور‏سیلانت ارجح می‏باشد.

تشکر و قدردانی

این مقاله منتج از پایان‏نامه با کد ٢٣٨١٠٢٠١٨٩١٠٣٢ می‏باشد. از اساتید و پرسنل محترم مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان به جهت همکاری در اندازه‏گیری خشونت سطحی مواد، سپاسگزاری می‏گردد.

مراجع

Dean JA, Avery DR, Mc Donald RE. Dentistry for the Child and Adolescent. 9^th ed. London: Mosby Co; 2011. P. 194-200.
Pinkham JR, Casamassimo PS, Fields HW, Mc Tigue DJ, Nowak AJ. Pediatric Dentistry: Infancy through Adolescence. 4^th ed. London: Mosby Co; 2005. P. 513-9.
Memarpour M, Shafiei F. In-vitro study of the surface roughness of two fissure sealants after repeated topical acidulated phosphated fluoride application. Shiraz University of Medical Sciences Journal of Dentistry 2010; 11(2): 117-23. (Persian)
Norman OH, Garcia-Godoi F, Nielsen Nathe Ch. Primary Preventive Dentistry. 7^th ed. New Jersey: Pearson Education Inc; 2009. P. 247-51.
Yip KH, Peng D,Smales RJ. Effects of APF gelon the physical structure of compomers and glass ionomer cements. Oper Dent 2001; 26(8): 231-8.
Benderli Y, Gokce K, Kazak M. Effect of APF gel on micromorphology of resin modified glass ionomer cements and flowable compomers. J Oral Rehabil 2005; 32(9): 669-75.
Hengtrakool Ch, Kukiattrakoon B, Kedjarune-Leggat U. Effect of naturally acidic agents on microhardness and surface micromorphology of restorative materials. Eur J Dent 2011; 5(1): 89-100.
Abate PF, Bertacchini SM, Garcia-Godoy F, Macchi RL. Barcoll hardness of dental Materials treated with on APF foam. J Clin Pediatr Dent 2001; 25(2): 143-6.
Yip HK, To WM, Smales RJ. Effect of artificial saliva and APF gel on the surface roughness of newer glass ionomer cements. Oper Dent 2004; 29(7): 667-8.
Penteado RA, Tonholo J, Junior JG, Silva MF, Queiroz Cda S, Cavalli V, et al. Evaluation of surface roughness of microhybrid and nanofilled composites after PH-cycling and simulated toothbrushing. J Contemp Dent Pract 2010; 11(6): 17-24.
Soeno K, Matsumura H, Kawasaki K, Atsuta M. Influence of acidulated phosphate fluoride on surface characteristics of composite restorative materials. Am J Dent 2000; 13(6): 297-300.
Soeno K, Matsumura H, Atsuta M, Kawasaki K. Effect of acidulated phosphated fluoride solution on veneering particulate filler composite. Int J Prosthodont 2001; 14(3): 127-32.
Kula K, Thompson V, Kula T, Nelson S, Selvaggi R, Liao R. In vitro effect of topical fluorides on sealant materials. J Esthet Dent 1992; 4(4): 121-7.
Setty JV, Singh S, Subba Reddy VV. Comparison of the effect of topical fluorides on the commercially available conventional glass ionimers, resin modified glass ionomers and polyacid modified composite resins-an in vitro study. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2003; 21(1): 55-69.
Kula K, Nelson S, Kula T, Thompson V. In vitro effect of acidulated phosphate fluoride gel on the surface of composites with different filler particles. J Prosthet Dent 1986; 56(2): 161-9.
Garcia-Godoy F, Garcia-Godoy A, Garcia-Godoy F. Effect of APF Minute-Foam on the surface roughness,hardness,and micromorphology of high-viscosity glass ionomers. J Dent (chic) 2003; 70(1): 19-23.
Sousa EH, Consani S, De Goes MF, Sobrinho LC. Effect of topical fluoride application on the surface roughness of composites. Braz Dent J 1995; 6(1): 33-9.
Kula K, McKinney JE, Kula TJ. Effects of daily topical fluoride gels on resin composite degradation and wear. Dent Master1997; 13(5): 305-11.
Kula K, Webb EL, Kula TJ. Effect of 1- and 4-minute treatments of topical fluorides on a composite resin. Pediatr Dent 1996; 18(1): 24-8.
Moslemi M, Khalili SM, Shadkar M, Ghasemi A, Tadayon N. Effect of APF gel on the micro hardness of sealant materials. J Bio Sci 2009; 4(6): 724-7.

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 3,976

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,354

سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقایسه تأثیر کاربرد موضعی ژل اسید‏فسفریک فلوراید بر میزان خشونت سطحی دو نوع فیشور‏سیلانت و یک نوع کامپوزیت قابل جریان