سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

علی آبادی, احسان, نجارزاده, امین. (1403). مقایسه تاثیر آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشورآموزشی برمیزان درد و اضطراب در جراحی دندان مولر سوم نهفته. , 48(2), 677-686. doi: 10.22038/jmds.2024.24229
احسان علی آبادی; امین نجارزاده. "مقایسه تاثیر آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشورآموزشی برمیزان درد و اضطراب در جراحی دندان مولر سوم نهفته". , 48, 2, 1403, 677-686. doi: 10.22038/jmds.2024.24229
علی آبادی, احسان, نجارزاده, امین. (1403). 'مقایسه تاثیر آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشورآموزشی برمیزان درد و اضطراب در جراحی دندان مولر سوم نهفته', , 48(2), pp. 677-686. doi: 10.22038/jmds.2024.24229
علی آبادی, احسان, نجارزاده, امین. مقایسه تاثیر آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشورآموزشی برمیزان درد و اضطراب در جراحی دندان مولر سوم نهفته. , 1403; 48(2): 677-686. doi: 10.22038/jmds.2024.24229

مقایسه تاثیر آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشورآموزشی برمیزان درد و اضطراب در جراحی دندان مولر سوم نهفته

مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد
مقاله 8، دوره 48، شماره 2، خرداد 1403، صفحه 677-686    اصل مقاله (1.84 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22038/jmds.2024.24229
نویسندگان
احسان علی آبادی* 1؛ امین نجارزاده2
1دانشیار، گروه جراحی دهان،فک وصورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2دندانپزشک، شیراز، ایران
چکیده
مقدمه: اضطراب دندانپزشکی و درد در جراحی دندان مولر سوم یافته رایجی است و فقدان اطلاعات در مورد روند جراحی یا درمان می تواند باعث افزایش اضطراب در بیماران شود. بنابراین، هدف از مطالعه حاضر، بررسی آگاهی بخشی به صورت شفاهی یا به وسیله بروشور آموزشی بر میزان درد و اضطراب در این بیماران بود.
مواد و روش ها: تعداد 70 بیمار به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. در یک گروه، یک بروشور آموزشی در مورد نحوه جراحی وجزئیات درمان در اختیار بیماران قرار گرفت(گروه بروشورآموزشی) و در گروه دیگر، اطلاعات توسط جراح، به صورت شفاهی به بیماران داده شد
(گروه شفاهی). اضطراب بیماران با پرسشنامه اضطراب اشپیلبرگ (S-STAI ) قبل ازمداخله  و بلافاصله بعد از جراحی بررسی شد.
درد بیماران با استفاده از شاخص VAS بلافاصله و یک هفته بعد از جراحی اندازه گیری شد. جهت آنالیز آماری از آزمونهای
 T –test،chi-square، Fisher exact، Wilcoxon وMann-whitney استفاده گردید.سطح معنی دار آزمونها 05/0 درنظر گرفته شد. 
یافته ها : در مطالعه حاضر، 28/54 % بیماران  مرد و 71/45% ، زن بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان درگروه بروشورآموزشی و شفاهی به ترتیب 96/8 ± 68/29 و 68/6 ± 94/29 سال بود. اضطراب پیش از مداخله دو گروه از لحاظ آماری تفاوتی نداشت. اضطراب در دو گروه پس از جراحی دندان مولر سوم نهفته به طور معناداری متفاوت بود. در گروه بروشورآموزشی ، میزان اضطراب پیش از مداخله و پس از جراحی به طورمعناداری متفاوت بود، اما در گروه شفاهی، قبل از مداخله و پس از جراحی میزان اضطراب تفاوت معناداری نداشت. درد بیماران در دو گروه اختلاف معناداری نداشت.
نتیجه گیری: ارائه یک بروشور آموزشی به بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته میتواند در کاهش اضطراب آنها موثر باشد.
 
کلیدواژه‌ها
اضطراب؛ درد؛   دندان مولر سوم نهفته
اصل مقاله

مقدمه

درمانهای دندانپزشکی برای بسیاری از افراد با احساس استرس و اضطراب همراه است و تمام درمانها به یک میزان باعث برانگیخته شدن این احساسات نمی شوند.اضطراب دندانپزشکی شیوع 4 تا 4/23 درصدی داشته و ممکن است از مراجعه زودهنگام بیماران برای دریافت درمان مورد نیاز جلوگیری کند(1،2).در بین درمانهای دندانپزشکی، کشیدن دندان، استرس آورترین درمان است و خارج کردن دندانهای مولر سوم مندیبل یکی از شایعترین
جراحی های دهان است و بیشترین سطح استرس را در بیمارایجاد می‌کند. برخی مطالعات فراوانی اضطراب در بین بیماران  پیش از جراحی دندان دندان مولر سوم را،80-60 درصد گزارش کرده اند. به تعویق انداختن جراحی خارج کردن دندان دندان مولر سوم  نهفته با خطر پوسیدگی وتحلیل ریشه دندان مولر دوم، تغییرات کیستیک، مشکلات پریودنتال، دشواری خارج کردن دندان وهمچنین افزایش شدت بروز عوارض پس از جراحی همراه است. (5-3)

بنابراین، یافتن روش هایی برای کاهش اضطراب بیماران و جلوگیری از این وقایع به دلیل ترس از مراجعه به دندانپزشکی و جراحی، اهمیت بسزایی دارد. از طرفی فرایندهای التهابی که پس از کشیدن این دندان رخ میدهد، ممکن است با مدیریت اضطراب مناسب کاهش یابد.(6) بنابراین، تشخیص روشهای کنترل اضطراب در بیمارانی که کاندید جراحی دندان مولر سوم هستند،بسیار اهمیت دارند.روشهای کاهش اضطراب بیماران پیش از جراحی دندان مولر سوم نهفته به دو دسته مداخلات دارویی وغیردارویی تقسیم می‌شوند.

 

مداخلات دارویی شامل بیهوشی عمومی و یا آرامبخشی هوشیارانه به واسطه تزریق یا مصرف خوراکی داروهای آرامبخش مانند میدازولام است.با این حال، استفاده از این روشها عوارض جانبی، کنترااندیکاسیون و خطرات
بالقوه ای برای بیماران داشته و همچنین هزینه درمان را افزایش می‌دهد. روشهای غیردارویی از پذیرش بیشتری برخوردارند. پرت کردن حواس بیمار ، رایحه درمانی، هیپنوتیزم، مداخلات شناختی و ارائه اطلاعات در مورد روند درمان، از این دست روشها هستند واطلاعات میتوانند در قالب نوشتار، گفتاریا صوتی تصویری باشد.(7،8) مطالعات در مورد اثرگذاری روشهای مختلف آگاهی بخشی به منظور کاهش اضطراب بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم، محدود بوده ونتایج ضدونقیضی
داشته اند.(11-9) به علاوه اضطراب بیماران بر مراجعه زودهنگام آنها و همچنین عوارض پس از جراحی آنها موثراست. بنابراین مطالعه حاضر، با هدف بررسی تاثیر آگاهی بخشی بیماران در مورد نحوه جراحی و جزئیات درمان به وسیله بروشور آموزشی، در مقایسه با ارائه اطلاعات کلی در مورد روند جراحی ودرمان به وسیله جراح، بر میزان درد و اضطراب بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته انجام شد.

 

مواد و روش ها  

این مطالعه به صورت مداخله ای(کداخلاق IR.SUMS.DENTAL.REC.1402.027)،  بر روی70 بیمارکاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته مراجعه کننده
به بخش جراحی دانشکده دندانپزشکی شیراز در
سال1402 - 1401  انجام شد.                                                                                                                              

بیماران بر اساس معیار ورود و خروج در مطالعه وارد شدند.  معیارهای ورود عبارت بودند از: مراجعه جهت جراحی دندان مولر سوم نهفته کلاس IB بر اساس
طبقه بندی Pell and Grefory، تمایل به شرکت در مطالعه با رضایت آگاهانه، محدوده سنی 18 تا 50 سال، سلامت سیستمیک. معیارهای  خروج عبارت بودند از: ابتلاء به بیماری سیستمیک و اختلالات روانی،عدم تمایل به شرکت

در مطالعه ،وجود سابقه قبلی جراحی دندان مولر سوم و یا تجربه ناخوشایند دندانپزشکی، سابقه حملات پانیک، آلرژی، غش و غیره ،مصرف داروهای کاهش اضطراب تا 72 ساعت قبل از مراجعه دندانپزشکی. بیماران به طور تصادفی در دو گروه شفاهی و بروشورآموزشی(پمفلت) قرار گرفتند ( 35 = n). تصادفی سازی ، با استفاده از یک

ظرف که در آن 35 تکه کاغذ با عدد1 (برای مشخص کردن روش شفاهی) و 35 تکه کاغذ با عدد2 (برای مشخص کردن روش بروشور) وجود داشت، انجام گرفت. بیماران یکی از کاغذ ها را انتخاب کرده و بسته به شماره،در یکی از دو گروه قرار گرفتند. سپس  فرم رضایت آگاهانه در اختیار بیماران قرار گرفت. در گروه شفاهی، توضیحات  در مورد روند جراحی و درمان توسط جراح، قبل ازعمل به بیمار گفته شد. در گروه بروشورآموزشی، پیش از جراحی، یک پمفلت آموزشی در اختیار بیماران قرارگرفت. موارد اطلاع رسانیده شده در این پمفلت شامل مزایا و خطرات احتمالی جراحی، بیحسی و اطمینان-بخشی از حصول بیحسی، روند جراحی به زبان ساده شامل برش بافت و خارج کردن دندان همراه با پیچیدگی های حین درمان (نیاز به برش دادن دندان، اعمال نیروی بیشتر، احساس
فشار و غیره)، بخیه زدن ناحیه جراحی و اقدامات و
دستورالعمل هایی برای کاهش درد و تسریع بهبودی شامل ملاحظات تغذیه ای، چگونگی کنترل خونریزی، کنترل درد و رعایت بهداشت بود. بروشور طراحی شده، نسخه تغییریافته بروشور Hanna و همکاران بود که در سال 2018 برای اطلاع رسانی به تمام بیماران طراحی شده بود. (12) بنابراین، با توجه به اینکه در مطالعه حاضر، نمونه هدف بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته بودند، پس از ترجمه نسخه انگلیسی، تغییراتی در آن اعمال شد.

خصوصیات دموگرافیک بیماران، نظیر سن، جنس، تحصیلات، وضعیت تاهل و غیره با استفاده از یک پرسشنامه ارزیابی شد.

اضطراب بیماران با پرسشنامه STAI-S قبل از مداخله و بلافاصله بعد از جراحی بررسی شد.نسخه فارسی پرسشنامه از مطالعه Mahram (13)با روایی وپایایی مناسب اخذ شد. این پرسشنامه حاوی 20 سوال  چهار گزینه ای است که از خیلی کم تا خیلی زیاد متغیر است. امتیازهای پرسشنامه در بازه های 20 - 30 ، 31 - 42 ، 43 -53 و  54  و بیشتر به ترتیب عدم وجود اضطراب یا کمترین حد، اضطراب خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی شد. درد بیماران با استفاده از شاخص VAS بلافاصله بعد از جراحی و 1 هفته پس از آن اندازه گیری شد. این معیار خطی چشمی به  صورت یک نمودار 10 سانتیمتری بوده که در دو انتهای این نمودار، کمترین وبیشترین حد درد نشان داده شده است، به طوری که صفر عدم احساس درد و 10 درد غیرقابل تحمل را نشان میدهد. (14) محاسبات آماری در نرم افزار SPSS نسخه 23 انجام شد.

 از آزمون Fisher’s Exact برای مقایسه میزان اضطراب شرکت کنندگان دو گروه و تحلیل داده ها استفاده شد. برای مقایسه  میزان درد بین دو گروه از آزمون Mann-Whitney و بین دو مقطع زمانی از آزمون Wilcoxon  استفاده شد.در بررسی متغیرهای دموگرافیک،برای متغیر سن از t-test  وبرای سایر متغیرها از تست chi-square استفاده شد.  سطح معناداری آماری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

 

یافته ها

در جدول 1 یافته های دموگرافیک شرکت کنندگان در مطالعه حاضر مشاهده میشود. 38 شرکت کننده مرد
 (28/54 درصد) و 32 نفر (71/45 درصد) زن بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان در گروه بروشور آموزشی  و شفاهی به ترتیب 96/8 ± 86/29 و68/6±94/29  سال بود. تحصیلات بیشتر شرکت کنندگان در هر دو گروه لیسانس بود. بیشتر افراد در هر دو گروه شاغل بودند. همچنین، 5/88 درصد افراد گروه بروشورآموزشی و 1/97% گروه شفاهی دارو مصرف نمیکردند. بیشتر افراد هر دو گروه نیز سیگارو مواد مخدر مصرف نمیکردند. دو گروه در هیچیک از متغیرهای دموگرافیک از لحاظ آماری با یکدیگر متفاوت نبودند. در مقایسه میزان درد بیماران ،همانطور که در جدول 2 مشاهده میشود، میانگین میزان درد اولیه بیماران در گروه بروشورو شفاهی به ترتیب 7 و 8 بود. درد بیماران بلافاصله بعد از جراحی در دو گروه اختلاف معناداری  نداشت. یک هفته پس از جراحی، درد بیماران در هر دو گروه به طور معناداری کاهش یافته بود (01/0>P).

در جدول 3 میزان اضطراب دو گروه بر اساس پرسشنامه STAI-S مشاهده میشود. پیش از مداخله، بیشتر افراد گروه بروشور و توضیح شفاهی اضطراب متوسط داشتند  (85/42 درصد در گروه بروشور و28/54 درصد در گروه شفاهی).دو گروه پیش از مداخله از لحاظ سطح اضطراب از لحاظ آماری اختلاف معناداری نداشتند (184/0=P).پس از جراحی، بیشتر افراد گروه بروشور(60 درصد)  اضطراب خفیف را تجربه کرده بودند و در وهله دوم بیشترافراد اضطراب نداشتند و یا کمترین حد را گزارش کردند (6/28 درصد). در حالیکه نزدیک به نیمی از افراد گروه شفاهی
(6/48 درصد)، اضطراب متوسط و7/41 درصد دیگر آنها، میزان اضطراب خود را خفیف  گزارش کردند.همچنین، در این گروه دو نفر ) 7/5 درصد( اضطراب شدیدی را تجربه کرده بودند، در حالی که در گروه  بروشور، اضطراب شدید در هیچیک از شرکت کنندگان مشاهده نشد. میزان اضطراب شرکت کنندگان دو گروه پس از جراحی دندان عقل نهفته به طور معناداری متفاوت بود ) 001/0> P) همچنین، در گروه بروشور، میزان اضطراب پیش از مداخله و پس از جراحی به طور معناداری متفاوت بود (01/0= P (، اما در گروه شفاهی قبل از مداخله و پس از جراحی، میزان اضطراب افراد از لحاظ آماری تفاوت معناداری نشان نداد.
 ) 890/0= P).

 

 

 

 

 

                                                                                                    

جدول 1: مقایسه فراوانی متعیرهای دموگرافیک بین دو گروه مطالعه

متغیر دموگرافیک

زیرگروه

گروه بروشور آموزشی

گروه شفاهی

P- value

جنس

زن

(9/46)15

(1/53)17

811/0a

مرد

(6/52)20

(4/47)18

سن

96/8±86/29

68/6±94/29

964/0b

وضعیت تاهل

مجرد

(1/54)20

(9/45)17

473/0a

متاهل

(9/42)15

(4/51)18

وضعیت تحصیلی

زیردیپلم ودیپلم

(6/54)18

(4/45)15

 

310/0c

لیسانس

(9/42)15

(1/57)20

بالاتر از لیسانس

(100)2

(0/0)0

حرفه

شاغل

(40)12

(60)18

 

166/0a

دانشجو

(7/66)12

(3/33)6

خانه دار

(60)9

(40)6

بیکار

(6/28)2

(4/71)5

همراه

بله

(4/44)12

(6/55)15

461/a 0

خیر

(5/53)23

(5/46)20

مصرف دارو

بله

(80)4

(20)1

164/d 0

خیر

(7/47)31

(3/52)34

مصرف سیگار و مواد مخدر

بله

(60)6

(40)4

495/0a

خیر

(3/48)29

(7/51)31

a)Chi-square                     b)T-student                      c) من- ویتنی                                  d)آزمون دقیق فیشر

 

جدول2:مقایسه میزان درد بیماران در دو گروه

گروه

 

زمان بررسی درد

 

P- value

بلافاصله بعد از جراحی

(حداکثر – حداقل ) میانه

یک هفت پس از جراحی

(حداکثر – حداقل ) میانه

بروشور آموزشی

(8-5)7

(4-1)2

001/0>a

شفاهی

(9-6)8

(3-1)2

001/0>a

P- value

070/0b

576/0b

 

 

a)ویلکاکسون                                      b)من-ویتنی

 

جدول3:مقایسه میزان اضطراب بیماران در دو گروه

زمان بررسی میزان اضطراب

زیر گروه

گروه

P -Value

بروشور آموزشی

شفاهی

قبل از مداخله

عدم وجود اضطراب یا کمترین حد

(14/17)6

(85/2)1

184/0a

خفیف

(28/34)12

(40)14

متوسط

(85/42)15

(28/54)19

شدید

(71/5)2

(85/2)1

کل

(100)35

(100)35

پس از جراحی

عدم وجود اضطراب یا کمترین حد

(6/28)10

(9/2)1

001/0b

خفیف

(60)21

(7/41)15

متوسط

(4/11)4

(6/48)17

شدید

(0)0

(7/5)2

کل

(100)35

(100)35

a) من-ویتنی                           b) ویلکاکسون  

 

 

 

 

 

 

بحث

هدف از انجام مطالعه حاضر بررسی اثر ارائه اطلاعات پیش از جراحی دندان مولر سوم نهفته به صورت بروشور (پملفت آموزشی) در مقایسه با ارائه اطلاعات توسط جراح بر میزان درد واضطراب بیماران بود.

اضطراب دندانپزشکی در بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته، یافته رایجی است . محققین دریافته اند که فقدان اطلاعات در خصوص فرایند جراحی های دهان از مهمترین فاکتورهایی است که اضطراب بیماران را تحت الشعاع قرار می دهد. ( 17-15) در یک مطالعه نشان داده شد که فراهم کردن اطلاعات ناکافی برای بیماران در مورد پروسه جراحی، سومین عامل برانگیختگی اضطراب درزمان

 

 

پیش از جراحیهای داخل دهانی بود.(9) علاوه بر این،
فرایند اخذ رضایت آگاهانه شامل فراهم کردن اطلاعات به نحو قابل فهم برای بیمار است. بر اساس انجمن پزشکی عمومی بریتانیا باید اطلاعات درمورد تشخیص، پروگنوز و انتخابهای درمانی، جزئیات در مورد فرایند درمان، هدف، مزایای درمان وعوارض جانبی احتمالی را بیان کند.(18) بنابراین، در مطالعه حاضر، موارد مطرح شده در بروشور شامل مزایای خارج کردن دندان مولر سوم نهفته، ریسکهای

احتمالی، صحبتهای در خصوص دردناک بودن جراحی، بیحسی و اطمینان بخشی از حصول بیحسی، روند جراحی به زبان ساده شامل برش بافت و  خارج کردن دندان همراه

با پیچیدگی‌های حین درمان (نیاز به برش دادن دندان، اعمال نیروی بیشتر،احساس فشار و غیره)، بخیه زدن ناحیه جراحی و اقدامات و دستورالعملهای حین روز جراحی و 24ساعت پس از آن مانند ملاحظات تغذیه‌ای، چگونگی کنترل خونریزی، کنترل درد و رعایت بهداشت بود.

 در مطالعه حاضر اضطراب بیماران در گروهی که اطلاعات را به صورت پمفلت آموزشی دریافت کرده بودند، پس از جراحی به طور چشمگیری نسبت به گروه شفاهی متفاوت بود و تعداد افرادی که اضطراب نداشتند و یا اضطراب خفیفی را تجربه کرده بودند، به طور معناداری بیشتر از گروه شفاهی بود. به علاوه،در گروه بروشور، سطح اضطراب پس از جراحی نسبت به پیش از مداخله به طور چشمگیری تغییر یافته بود، اما در گروه شفاهی چنین نبود. همچنین، سطح اضطراب بیماران دو گروه پیش از مداخله

 مشابه بود. این موضوع بیانگر آن است که ارائه اطلاعات پیش از جراحی میتواند در کاهش اضطراب بیماران اثرگذار باشد.کاهش اضطراب در مطالعه حاضر به دنبال مطالعه بروشور، همسو با یافته های Sancak وAkal بود. (10) در مطالعه Choi و همکاران (16) ، ارائه اطلاعات به بیماران به صورت اسلاید آموزشی که مراحل جراحی و عوارض آن را به صورت ساده بیان کرده بود، نسبت به اطلاعات شفاهی، اضطراب بیماران را به طور چشمگیری کاهش داده بود.در کارآزمایی بالینی Erbasar و Sancak (11) ارائه اطلاعات پیش از جراحی دندان مولر سوم نهفته با ویدئوی صامت به طور معناداری در کاهش اضطراب بیماران موثر بود. در مطالعه حاضر، علیرغم تغییر چشمگیر سطح اضطراب، درد بیماران بلافاصله و یک هفته بعد از جراحی در دو گروه اختلاف معناداری نشان نداد. در برخی از مطالعات(19و20)، نشان داده شد که فراهم کردن اطلاعات قبلی در مورد جراحی و ریکاوری بعد ازآن به صورت شفاهی، نسبت به عدم فراهم کردن اطلاعات، به طور چشمگیری در کنترل درد موثر بود. درمطالعه Akomolafe و همکاران(21) نیز نشان داده شد که دردو مداخله (فراهم کردن اطلاعات با روش صوتی تصویری نسبت به اطلاعات شفاهی) میزان درد دو گروه اختلاف معناداری نداشت.اختلاف در حجم نمونه و همچنین روش ارزیابی درد، ممکن است عامل اختلاف یافته ها باشد. در یک مطالعه دیگر، Montebugnoli و همکاران)22) دریافتند که ارائه دستورالعملهای شفاهی مفصل در مورد درد ارتودنسی همراه با یک بروشور، درد بیماران را به طور چشمگیری نسبت به اطلاعات شفاهی کاهش داده بود. با این حال، پروسه درمانی مورد بررسی در دو مطالعه متفاوت بود)جراحی دندان مولر سوم نهفته در مقابل چسباندن براکتهای ارتودنسی(. جنس بیماران میتواند عامل موثری بر نمره اضطراب ایشان باشد. در برخی مطالعات، زنان سطح اضطراب بالاتری را در روند جراحی های فک و صورت نشان داده اند و در برخی دیگرتفاوتی بین دو جنس مشاهده نشده بود.) 25-23 ( در مطالعه حاضر افراد به صورت تصادفی در دو گروه قرارگرفته بودند، اما پس از آنالیز آماری تفاوت معناداری دیده نشد و نقش تفاوتهای دموگرافیک به عنوان عوامل مخدوش کننده به حداقل رسید.

 

نتیجه گیری

از این مطالعه چنین نتیجه گیری می شود که ارائه یک بروشور آموزشی به بیماران کاندید جراحی دندان مولر سوم نهفته که فرایند، مزایا و معایب احتمالی این درمان را به زبانی ساده به ایشان توضیح دهد، می تواند در کاهش اضطراب آنها موثر باشد.

 

تشکروقدردانی

مقاله حاضر حاصل پایان نامه مصوب دانشگاه علوم پزشکی شیراز به شماره 2620 می باشدکه نویسندگان این

مقاله لازم می دانند تا از معاونت پژوهشی دانشگاه جهت حمایت های مالی تشکر کنند.

 

تضاد منافع

هیچ تضاد و منافعی وجود ندارد.

مراجع
  1. Isik BK, Esen A, Büyükerkmen B, Kilinç A, Menziletoglu D. Effectiveness of binaural beats in reducing preoperative dental anxiety. Br J Oral Maxillofac Surg 2017; 55(6): 571-4.
  2. Dereci O, Saruhan N, Tekin G. The comparison of dental anxiety between patients treated with impacted third molar surgery and conventional dental extraction. Biomed Res Int 2021; 2021:7492852. 
  3. Jlala H, French J, Foxall G, Hard`man J, Bedforth N. Effect of preoperative multimedia information on perioperative anxiety in patients undergoing procedures under regional anaesthesia. Br J Anaesth 2010; 104(3): 369-74.
  4. Pogrel MA. What is the effect of timing of removal on the incidence and severity of complications? J Oral Maxillofac Surg 2012; 70(9 Suppl 1):S37-40. 
  5. Mejía-Rubalcava C, Alanís-Tavira J, Mendieta-Zerón H, Sánchez-Pérez L. Changes induced by music therapy to physiologic parameters in patients with dental anxiety. Comp Ther Clin Pract 2015; 21(4): 282-6.
  6. Gujjar KR, Sharma R, Jongh AD. Virtual reality exposure therapy for treatment of dental phobia. Dent Update 2017; 44(5): 423-7.
  7. Wong NSM, Yeung AWK, Li KY, McGrath CP, Leung YY. Non-pharmacological interventions for reducing fear and anxiety in patients undergoing third molar extraction under local anesthesia: systematic review and meta-analysis. Inter J Env Res Pub Health 2022; 19(18):56-62.
  8. Lu C, Zhang YY, Xiang B, Peng S-M, Gu M, Wong HM. Management of fear and anxiety in dental treatments: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Odont 2023; 11(1): 20-32.
  9. Kazancioglu HO, Tek M, Ezirganli S, Demirtas N. Does watching a video on third molar surgery increase patients' anxiety level? Oral Surg Oral Med Oral Path Oral Radiol 2015; 119(3): 272-7.
  10. .Sancak KT, Akal Ü K. Effect of verbal and written information and previous surgical experience on anxiety during third molar extraction. J Oral Maxillofac Surg 2019; 77(9): 1769-73.
  11. erbasar gn, tutunculer sancak k. should preoperative information before impacted third molar extraction be visual, verbal, or both? J Oral Maxillofac Surg 2023; 81(5): 632-40.
  12. Hanna K.Impacted wisdom teeth information for special topic pamphlet.In:Dental practice education research.3rd ed.Australia:ARCPOH;2018.P.56
  13. Mahram B.Validation of Eshpil Berger anxiety test in Mashhad. [MA thesis].Iran. Allameh Tabatabaii University 1994.
  14. Lesage F-X, Berjot S, Deschamps F. Clinical stress assessment using a visual analogue scale. Occupation Med 2012; 62(8): 600-5.
  15. Ng SK, Chau AW, Leung WK. The effect of pre-operative information in relieving anxiety in oral surgery patients. Community Dent Oral Epidemiol 2004; 32(3):227-35.
  16. Choi SH, Won JH, Cha JY, Hwang CJ. Effect of audiovisual treatment information on relieving anxiety in patients undergoing impacted mandibular third molar removal. J Oral Maxillofac Surg 2015; 73(11): 2087-92.
  17. Gürler H, Yılmaz M, Türk KE. Preoperative anxiety levels in surgical patients: A comparison of three different scale scores. J Perianesth Nurs 2022; 37(1):69-74.
  18. Brosnam T, Perry M. Informed consent in adult patients: Can we achieve a gold standard? Br J Oral Maxillofac Surg 2009; 47(3):186-90.
  19. Vallerand WP, Vallerand AH, Heft M. The effects of postoperative preparatory information on the clinical course following third molar extraction. J Oral Maxillofac Surg 2015; 52(11):1165-70.
  20. Van Wijk AJ, Buchanan H, Coulson N, Hoogstraten J. Preparatory information for third molar extraction: does preference for information and behavioral involvement matter? Patient Educ Couns 2010; 79(1):94-9. 
  21. Akomolafe AG, Fatusi OA, Folayan MO, Mosaku KS, Adejobi AF, Njokanma AR. Relationship between Types of Information, Dental Anxiety, and Postoperative Pain Following Third Molar Surgery: A randomized study. J Oral Maxillofac Surg 2023; 81(3):329-336. 
  22. Montebugnoli F, Incerti Parenti S, D’Antò V, Alessandri-Bonetti G, Michelotti A. Effect of verbal and written information on pain perception in patients undergoing fixed orthodontic treatment: A randomized controlled trial. Eur J Ortho 2019; 42(5): 494-9.
  23. Muglali M, Komerik N. Factors related to patients' anxiety before and after oral surgery.  J Oral Maxillofac Surg 2008; 66(5): 870-7.
  24. Tarazona B, Tarazona-Álvarez P, Peñarrocha-Oltra D, Rojo-Moreno J, Peñarrocha-Diago M. Anxiety before extraction of impacted lower third molars. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2015; 20(2):e246-50.
  25. Garip H, Abali O, Göker K, Göktürk U, Garip Y. Anxiety and extraction of third molars in Turkish patients. Br J Oral Maxillofac Surg 2004; 42(6):551-4.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 440
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 303